بیماری بهجت چیست؛ علائم و روش‌های درمان
بیماری بهجت یا بیماری راه ابریشم (Bechet’s disease) نوعی بیماری خودایمنی نادر است که باعث بروز آسیب در رگ‌های خونی شده و می‌تواند به بروز زخم‌های دهانی، راش‌ها و سایر علائم منجر گردد. شدت این بیماری در هر فرد متفاوت است.
بیماری بهجت یک عارضۀ مزمن است. علائم آن ممکن است موقتی بوده و برای مدتی برطرف شوند، اما دوباره در آینده پدیدار خواهند شد. می‌توان این علائم را از طریق مصرف دارو و تغییرات سبک زندگی مدیریت کرد.
در ادامۀ مقاله به بررسی بیشتر بیماری بهجت یا بیماری راه ابریشم خواهیم پرداخت.
آیا می‌دانستید؟
نام بیماری بهجت برگرفته از نام یک متخصص پوست ترک به اسم دکتر هولوسی بهجت است.
علائم بیماری بهجت
ابتدایی‌ترین علائم بیماری بهجت زخم‌های داخل دهان هستند. این زخم‌ها شبیه آفت دهان هستند و معمولا در طولِ چند هفته برطرف می‌شوند.
احتمال بروز زخم‌های اندام تناسلی از زخم‌های دهان کمتر است. حدودا از هر 4 فرد مبتلا به بیماری بهجت، 3 نفر این زخم‌ها را تجربه می‌کنند. زخم‌ها می‌توانند در سایر نقاط بدن نیز پدیدار شوند، به‌ویژه صورت و گردن.
بیماری بهجت ممکن است چشم‌ها را نیز درگیر کند و شاید موارد زیر را تجربه کنید:
- ورم یک یا هر دو چشم
- مشکلات بینایی
- قرمزی چشم
- حساسیت به نور
سایر علائم:
- درد مفصل و ورم
- مشکلات گوارشی، از جمله درد شکم و اسهال
- التهاب در مغز که به بروز سردرد منجر می‌شود
علت
علائم بیماری راه ابریشم همگی با التهاب رگ‌های خونی در ارتباط هستند. پزشکان هنوز دقیقا نمی‌دانند که علت این التهاب چیست. ممکن است این التهاب ناشی از یک اختلال در سیستم ایمنی بدن باشد که عروق و رگ‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بیماری راه ابریشم مسری نیست.
عوامل خطر
علل بیماری بهجت مشخص نیستند، بنابراین تشخیص اینکه چه کسانی بیشتر در خطر این بیماری هستند کار دشواری می‌باشد. افرادی که به نوعی بیماری خودایمنی دچار هستند، مانند روماتیسم مفصلی یا لوپوس، بیشتر در خطر ابتلا به سایر بیماری‌های خودایمنی می‌باشند. این بدین معناست که اگر به نوعی بیماری خودایمنی مبتلا هستید، خطر ابتلا به بیماری بهجت در شما بالاتر است. بیماری خودایمنی عارضه‌ای است که در آن سیستم ایمنی بدن اشتباها به سلول‌های سالم حمله می‌کند، به‌گونه‌ای که انگار در حال مبارزه با یک عفونت است.
بیماری راه ابریشم هم مردان و هم زنان را هدف قرار می‌دهد. این بیماری در مردان خاورمیانه‌ای و زنان آمریکایی شایع‌تر می‌باشد. امکان ابتلا به این بیماری در هر سن‌وسالی وجود دارد، اگرچه علائم آن معمولا برای اولین‌بار در افراد 30 تا 49 ساله پدیدار می‌شوند.
بیشترین شیوع بیماری بهجت مربوط به کشور ترکیه است که از هر 100 هزار نفر، بین 80 تا 370 نفر را هدف قرار می‌دهد. در ایالات‌متحده، از هر 170 هزار نفر، حدودا 1 نفر به این بیماری مبتلا می‌گردد که در سراسر کشور کمتر از 200 هزار مورد را شامل می‌شود.
تشخیص
یکی از چالش‌های تشخیص بیماری بهجت این است که علائم آن به ندرت در زمانی یکسان پدیدار می‌شوند. زخم‌های دهان، راش‌های پوستی و التهاب چشم نیز می‌توانند از علائم بیماری‌ها و مشکلات سلامتی دیگر باشند.
همچنین آزمایش واحدی برای تشخیص بیماری بهجت در دسترس پزشکان نیست. در صورتی که در طول یکسال زخم‌های دهانی را سه مرتبه تجربه کنید و یکی از علائم زیر را داشته باشید، پزشک ممکن است بیماری بهجت را در شما تشخیص دهد:
- زخم‌های آلت تناسلی که گاه‌به‌گاه پدیدار می‌شوند
- زخم‌های پوستی
- مثبت بودن آزمایش حساسیت پوست که در آن با سوراخ کردن پوست توسط یک سوزن، برآمدگی‌های قرمز بر روی پوست پدیدار می‌شوند. این بدین معناست که سیستم ایمنی بدن شما به یک محرک واکنش بیش از اندازه نشان می‌دهد.
- التهاب چشم که بینایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد
درمان بیماری بهجت
روند درمانی بیماری بهجت به شدت آن بستگی دارد. شاید بتوان موارد خفیف را با مصرف داروهای ضدالتهابی نظیر ایبوپروفن درمان کرد. ممکن است نیازمندی به مصرف دارو فقط به دوره‌های عود کردن بیماری خلاصه شود. همچنین ممکن است در دوره‌های فروکشی بیماری به مصرف دارو نیازی نداشته باشید.
پمادهای موضعیِ حاوی کورتیکواستروئیدها ممکن است به درمان زخم‌های پوست کمک کنند. شست‌وشوی دهان با کورتیکواستروئیدها نیز ممکن است به کاهش درد زخم‌های دهانی و رفع سریع آنها کمک کند. به‌طور مشابه، قطره‌های چشم حاوی کورتیکواستروئیدها یا سایر داروهای ضدالتهابی نیز ممکن است برای کاهش ناراحتی چشم موثر باشند.
کلشیسین نوعی داروی ضدالتهابی قدرتمند است که گاهی اوقات در موارد جدی تجویز می‌گردد. کلشیسین معمولا برای درمان نقرس تجویز می‌شود. این دارو ممکن است به‌ویژه برای تسکین درد مفصل ناشی از بیماری بهجت مفید باشد. بیمار ممکن است در بین دوره‌های عود کردن و برای محدود کردن آسیب ناشی از علائم، به مصرف کلشیسین و سایر داروهای ضدالتهابی قوی نیاز داشته باشد.
سایر داروهایی که ممکن است در بین دوره‌های عود کردن تجویز شوند عبارتند از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن. این داروها به جلوگیری از حملۀ سیستم ایمنی به بافت‌های سالم بدن کمک می‌کنند. برخی از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی از این قرارند:
- آزاتیوپرین
- سیکلوسپورین
- سیلکوفسفامید
مدیریت
استراحت کردن در دوره‌های عود کردن بیماری مهم است، زیرا شدت آنها را کاهش می‌دهد. وقتی علائم در حالت فروکش هستند، به‌طور منظم ورزش کرده و یک رژیم غذایی سالم را دنبال کنید.
استرس یک عامل محرک شایع برای بیماری‌های خودایمنی است، بنابراین یادگیری استراتژی‌های ریلکسیشن ممکن است به کاهش دفعات دوره‌های عود کردن بیماری کمک کند.
همچنین باید همکاری نزدیکی با پزشکان خود داشته باشید تا بتوانید سلامتی و واکنش سریع خود هنگام بروز دوره‌های عود کردن را مدیریت کنید. ابتلا به بیماری بهجت در اغلب مواقع به این معناست که باید با چند پزشک مختلف همکاری داشته باشید. این پزشکان عبارتند از:
- روماتولوژیست، که متخصص بیماری‌های خودایمنی است
- درماتولوژیست (متخصص امراض پوست)، که در مشکلات پوستی تخصص دارد
- چشم‌پزشک، که متخصص سلامتی چشم است
- هماتولوژیست، که در اختلالات خون تخصص دارد
همچنین ممکن است به همکاری با یک متخصص مدیریت درد، یک متخصص عروق و سایر پزشکان نیاز داشته باشید که این موضوع به ماهیتِ بیماری وابسته است.
بیماری بهجت عارضۀ شایعی نیست، بنابراین یافتن یک گروه حمایتی برای این بیماری شاید کار دشواری باشد. ممکن است گروه‌های حمایتی برای سایر بیماری‌های خودایمنی وجود داشته باشند – نظیر بیماری لوپوس – که از شما نیز حمایت کرده و اطلاعات مفید را در اختیارتان قرار دهند.