اختلال شخصیت وابسته | علت و علائم

اختلال شخصیت وابسته (Dependent personality disorder) که اختصاراً به آن DPD می‌گویند، نوعی اختلال شخصیت اضطرابی است که ویژگی اصلی آن عدم توانایی در تحمل تنهایی است. افرادی که DPD دارند، وقتی تنها هستند علائم اضطراب را تجربه می‌کنند. این افراد به حسِ راحتی، قوت قلب، توصیه و حمایت دیگران وابسته هستند.

افرادی که به این اختلال دچار نیستند نیز گاهی اوقات با احساساتِ متزلزل مواجه می‌شوند، اما تفاوت آن‌ها با افرادی که اختلال شخصیت وابسته دارند این است که به حسِ قوت قلب دیگران برای عملکرد خود نیازی ندارند. به گزارش کلینیک کلیولند، کسانی که این اختلال را دارند معمولاً نشانه‌های آن را برای اولین بار در اوایلِ دوران میان‌سالی تجربه می‌کنند.

*این مقاله در زبان اصلی توسط دکتر Timothy J. Legg، متخصص روانشناسی، بررسی شده است.

علل و علائم اختلال شخصیت وابسته

برای اینکه یک وضعیت به‌عنوان اختلال شخصیت طبقه‌بندی شود، باید در یکی از گروه‌های زیر قرار بگیرد:

گروه A یا Cluster A: رفتار عجیب‌وغریب

گروه B یا Cluster B: رفتار عجیب‌وغریب یا احساسی

گروه C یا Cluster C: رفتار مضطرب و عصبی

اختلال شخصیت وابسته به گروه C تعلق دارد. نشانه‌های این اختلال از این قرارند:

• رفتار بنده‌وار (فرمان‌برداری)
• متکی بودن به دوستان یا خانواده برای تصمیم‌گیری
• نیاز به قوت قلبِ مکرر
• به‌راحتی ناراحت شدن یا آسیب دیدن در اثر تائید نشدن
• حس انزوا و عصبی شدن هنگام تنهایی
• ترس از طرد شدن
• به‌شدت حساس بودن در برابر انتقاد
• عدم توانایی برای تحمل تنهایی
• تمایل به ساده‌لوح بودن
• ترس از رها و طرد شدن

افرادی که DPD دارند ممکن است به‌طور مداوم نیازمند قوت قلب باشند. به هم خوردن روابط عاطفی و دوستانه می‌تواند برای این افراد بسیار سخت و ویرانگر باشد.

فردی که اختلال شخصیت وابسته دارد، ممکن است در تنهایی علائم زیر را تجربه کند:

• عصبانیت
• اضطراب
• حملات پانیک
• ترس
• حس نومیدی

برخی از این علائم با علائم افرادی که اختلالات اضطراب دارند یکسان هستند. کسانی که به مشکلات پزشکی نظیر افسردگی یا یائسگی دچار هستند نیز ممکن است برخی از این علائم را تجربه کنند. اگر این علائم را تجربه می‌کنید، برای تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کنید.

علت اختلال شخصیت وابسته هنوز مشخص نیست، اما متخصصین نقش عوامل بیولوژیکی و تکاملی را مؤثر می‌دانند.

عوامل خطر DPD

برخی از عوامل خطری که ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشند از این قرارند:

• سابقۀ تجربۀ غفلت؛ نوعی سوءاستفاده بوده و مبحثی در روان‌شناسی است.
• مورد سوءاستفاده قرار گرفتن در دوران کودکی
• قرار داشتن در رابطۀ سوءاستفاده آمیز طولانی‌مدت
• داشتن والدینِ بیش‌ازحد محافظه‌کار یا خودکامه
• سابقۀ اختلالات اضطراب در خانواده

اختلال شخصیت وابسته چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک در ابتدا معاینۀ جسمانی را انجام می‌دهد تا احتمال وجود بیماری جسمانی را به‌عنوان منشأ علائم، به‌خصوص اضطراب، بررسی کند. این معاینه ممکن است انجام آزمایش‌های خون برای بررسی نامتعادلی‌های هورمونی را شامل شود. اگر آزمایش‌ها نتیجۀ قطعی نداشته باشند، ممکن است پزشک شما را به یک متخصص سلامت روان ارجاع دهد.

تشخیص DPD معمولاً توسط یک روان‌شناس یا روان‌پزشک انجام می‌شود که علائم، سابقۀ پزشکی و وضعیت روانی شما را در حین تشخیص مورد بررسی قرار می‌دهند.

تشخیص اختلال با بررسی دقیقِ سابقۀ علائم آغاز می‌شود. این بررسی مواردی نظیر مدت زمان تجربۀ علائم و اینکه علائم چگونه بروز می‌کنند را شامل می‌شود. ممکن است پزشکتان دربارۀ دوران کودکی و زندگی حال حاضرتان نیز سؤالاتی بپرسد.

درمان اختلال شخصیت وابسته

روند درمان بر روی تسکین علائم تمرکز دارد. روان‌درمانی معمولاً اولین گزینۀ درمانی است. تراپی می‌تواند به شما کمک کند تا درک بهتری از مشکل خود داشته باشید. این روش همچنین راه‌های جدیدی را برای ایجاد روابط اجتماعی سالم با مردم و بهبود عزت‌نفس به شما آموزش می‌دهد.

روان‌درمانی معمولاً بر اساس روند درمانی کوتاه‌مدت طراحی می‌شود. تراپیِ درازمدت می‌تواند خطر وابسته شدن فرد به روان‌درمانگر را افزایش دهد.

مصرف دارو می‌تواند به تسکین اضطراب و افسردگی کمک کند، اما معمولاً به‌عنوان آخرین گزینۀ درمانی در نظر گرفته می‌شود. روان‌درمانگر یا پزشک شما ممکن است دارویی را برای درمان حملات پانیکِ ناشی از اضطراب شدید تجویز کند. برخی از داروهای اضطراب و افسردگی باعث ایجاد عادت می‌شوند، بنابراین باید به‌طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا از وابسته شدن به دارو جلوگیری شود.

عوارض احتمالیِ DPD

عدم درمان اختلال شخصیت وابسته می‌تواند باعث بروز برخی عوارض شود:

• اختلالات اضطراب نظیر اختلال پانیک، اختلال شخصیت دوری‌گزین و اختلال شخصیت وسواسی جبری
• افسردگی
• سوءمصرف مواد
• فوبیاها (هراس‌های غیرعادی)

درمان زود و به‌موقع می‌تواند از بروز چنین عوارضی جلوگیری کند.

دورنمایِ DPD

علت این اختلال مشخص نیست و همین باعث می‌شود تا جلوگیری از آن به امری دشوار تبدیل گردد. با‌این‌حال، تشخیص و درمان به‌موقع علائم می‌تواند از وخیم‌تر شدن این اختلال جلوگیری کند.

افرادی که اختلال شخصیت وابسته دارند معمولاً با دنبال کردن روند درمانی بهبود می‌یابند. بسیاری از علائم این اختلال با شروع درمان بهبود یافته و کاهش می‌یابند.

حمایت از افرادی که DPD دارند

اختلال شخصیت وابسته می‌تواند فرد را بسیار درگیر کند. همانند سایر اختلالات شخصیتی، بسیاری از مردم با کمک گرفتن برای علائم خود راحت نیستند. چنین ذهنیتی می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار داده و خطرات درازمدتِ مرتبط با اضطراب و افسردگی را افزایش دهد.

اگر فکر می‌کنید که از اطرافیانتان کسی به این اختلال دچار است، باید او را قبل از وخیم‌تر شدن مشکل، برای دریافت کمک و شروع روند درمانی تشویق کنید. دریافت کمک برای فردی که DPD دارد می‌تواند کاری دشوار و حساس باشد، خصوصاً اینکه چنین افرادی همواره به دنبال تائید شدن هستند و نمی‌خواهند با عدم تائید خود توسط اطرافیانشان مواجه شوند. بر روی جوانب مثبت تمرکز کنید تا او متوجه شود که به سلامتی‌اش اهمیت می‌دهید و احساس طرد شدن را تجربه نکند.

منابع:

• • Dependent personality disorder. (2017).
    my.clevelandclinic.org/health/diseases/9783-dependent-personality-disorder

• • Mayo Clinic Staff. (2016). Personality disorders.
    mayoclinic.org/diseases-conditions/personality-disorders/symptoms-causes/syc-20354463

• What are personality disorders? (2016).
  psychiatry.org/patients-families/personality-disorders/what-are-personality-disorders