درمان گاز گرفتگی سگ و پیشگیری از عفونت
سگ‌ها شاید بهترین دوست ما انسان‌ها باشند، اما همچنان حیوان هستند و می‌توانند گاز بگیرند. در حقیقت، سگ‌ها سالانه در آمریکا حدود 4.7 میلیون نفر را گاز می‌گیرند که نیمی از این تعداد کودکان 5 تا 9 ساله هستند. به گزارش مرکز کنترل بیماری، از هر پنج مورد گاز گرفتگی سگ ، یک مورد نیازمند مراقبت پزشکی است. همچنین احتمال صدمه دیدن کودکان در اثر گاز گرفتگی سگ بیشتر از بزرگسالان است.
اگرچه سگ‌های سرگردان یا سایر سگ‌های غریبه می‌توانند گاز بگیرند، اما در اغلب موارد مردم توسط سگی گاز گرفته می‌شوند که او را می‌شناسند، مانند سگ یک دوست یا حتی سگ خانواده.
برای پیشگیری از گاز گرفتگی سگ موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- وقتی می‌خواهید یک سگ را به‌عنوان حیوان خانگی انتخاب کنید، به سراغ سگی بروید که مزاج خوبی داشته باشد.
- به سگ‌های غریبه نزدیک نشوید.
- هرگز کودکان را با سگ تنها نگذارید، به‌ویژه اگر سگ غریبه است.
- با سگی که در حال غذا خوردن است یا دارد به توله‌هایش غذا می‌دهد بازی نکنید.
- برای نزدیک شدن به یک سگ، به آرامی اقدام کنید و اجازه دهید تا سگ هم به شما نزدیک شود.
- اگر سگ پرخاشگر شد، فرار نکنید یا جیغ نزنید. آرامش خودتان را حفظ کرده، به آرامی حرکت کرده و با سگ چشم تو چشم نشوید.
درمان گاز گرفتگی سگ
اگرچه می‌توان کمک‌های اولیه برای گاز گرفتگی سگ را در خانه فراهم کرد، اما بسیار مهم است که به پزشک مراجعه کنید، به‌ویژه اگر توسط یک سگ غریبه گاز گرفته شده‌اید، گازگرفتگی عمیق است، نمی‌توانید خونریزی را متوقف کنید یا نشانه‌های عفونت نظیر قرمزی، ورم، گرما و چرک قابل مشاهده هستند. گاز گرفتگی سگ می‌تواند باعث بروز عفونت شود و برای درمان نیازمند مصرف آنتی‌بیوتیک است.
برای مراقبت از گاز گرفتگی سگ در خانه اقدامات زیر را انجام دهید:
- یک حوله تمیز بر روی ناحیۀ صدمه دیده بگذارید تا خونریزی متوقف شود.
- سعی کنید ناحیۀ صدمه دیده را بالا نگه دارید و روی زمین نگذارید.
- یک بانداژ استریل را بر روی زخم بگذارید.
- پماد آنتی‌بیوتیک را هر روز بر روی ناحیۀ صدمه دیده بمالید تا از بروز عفونت جلوگیری شود.
هنگام مراجعه به پزشک برای پاسخ دادن به این سوالات آمادگی داشته باشید:
- آیا صاحب سگ را می‌شناسید؟
- اگر می‌شناسید، آیا سگ تمام واکسن‌های مورد نیاز، از جمله واکسن هاری، را دریافت کرده است؟
- آیا گازگرفتگی بعلت رنجیده شدن سگ بوده است؟
- چه بیماری‌هایی دارید؟ افرادی که به دیابت، بیماری کبد، بیماری‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن و سایر مشکلات سلامتی دچار هستند، ممکن است بیشتر در خطر بروز یک عفونت شدید باشند.
پزشک صدمه را معاینه می‌کند تا ببیند که آیا گاز به اندا‌زه‌ای عمیق بوده است که به عضلات، تاندون‌ها، اعصاب یا استخوان‌ها آسیب رسانده باشد یا خیر. سپس پزشک زخم را کاملا تمیز می‌کند تا تمام کثیفی‌ها یا باکتری‌ها از بین بروند و همچنین ممکن است بافت‌های مُرده را از زخم جدا کند.
گاهی اوقات از بخیه‌زنی برای بستن زخم گاز گرفتگی سگ استفاده میشود، اما این روش بحث‌برانگیز است. اگرچه بخیه‌زنی می‌تواند جای زخم را کمتر کند، اما همچنین می‌تواند احتمال بروز عفونت را افزایش دهد. بستن زخم می‌تواند به محل وقوع آن بستگی داشته باشد. به‌طور مثال، ممکن است برای گاز گرفتگی سگ بر روی صورت فرد از بخیه‌زنی استفاده کنند تا زخم‌ها نمود کمتری داشته باشند. زخم‌های بسیار عمیق که آسیب زیادی وارد کرده‌اند ممکن است به جراحی پلاستیک نیاز داشته باشند.
پزشک همچنین برای پیشگیری از عفونت اقدامات لازم را انجام خواهد داد. مبتلا بودن سگ‌ها به هاری در آمریکا نادر است، اما اگر وضعیت سلامتی سگ مشخص نبوده یا آزمایشات هاریِ سگ مثبت هستند، باید واکسن هاری را دریافت کنید. همچنین پزشک آمپول کزاز را تجویز خواهد کرد.
ممکن است برای پیشگیری یا درمان عفونت به مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها به مدت هفت تا چهارده روز نیاز داشته باشید. ممکن است پزشک از شما بخواهد تا سه روز بعد دوباره به او مراجعه کنید تا زخم را بررسی کند.
اگر سگی که گازتان گرفته است را نمی‌شناسید، حتما گاز گرفتگی را به دفتر کنترل حیوانات محلی یا پلیس اطلاع دهید.
ارزیابی خطر هاری
خطر عفونت هاری باید سریعا در فرد گاز گرفته شده بررسی گردد. از آنجایی که یک حیوان سرگردانِ مبتلا به هاری بسیار خطرناک است، ثبت موقعیتی که در آن حمله انجام شده بسیار مهم می‌باشد. از آنجایی که واکسیناسیون سگ‌ها برای هاری به‌طور گسترده انجام می‌گیرد، شایع‌ترین منبع ویروس هاری در حال حاضر حیوانات وحشی هستند. با این حال، همچنان مواردی گزارش شده‌اند که در آنها ویروس هاری از طریق گاز سگ به فرد منتقل شده است.
خطر ابتلا به هاری از طریق گازِ یک سگ تحریک‌نشده، بیشتر از سگی است که رنجیده و تحریک شده باشد. اگر صاحب سگ قابل اعتماد است و می‌تواند واکسیناسیونِ هاری حیوان را تایید کند، شاید بتوان سگ را در خانۀ او بررسی کرد. زمانی که وضعیت واکسیناسیون حیوان مشخص نیست، بررسی آن باید توسط یک دامپزشک انجام گردد. اگر نتوان حیوان را به مدت 10 روز قرنطینه کرد، فرد گاز گرفته شده باید واکسن هاری دریافت کند.
ایمن‌سازی هاری باید حداکثر تا 48 ساعت بعد از گازگرفتگی انجام گردد. اگر نشان داده شد که حیوان عاری از ویروس هاری است، می‌توان ایمن‌سازی را متوقف کرد. ایمن‌سازی هاری عبارت است از واکنش فعال سیستم ایمنی بدن به واکسن و واکنش منفعل همراه با ایمونوگلوبولین هاری (RIG).
در حال حاضر سه نوع واکسن هاری در آمریکا در دسترس هستند: HDCV، RVA و PCEC که همگی به‌صورت تزریق درون‌ماهیچه‌ای استفاده می‌شوند، البته HDCV به‌صورت درون‌پوستی نیز در دسترس می‌باشد. به نظر می‌رسد که تمام این واکسن‌ها ایمنی و تاثیرگذاری یکسانی دارند. واکسن هاری در روز اول (روز گازگرفتگی) تزریق میشود و سپس در روز سوم، هفتم، چهاردهم و بیست‌وهشتم دوباره تزریق می‌گردد تا دورۀ ایمن‌سازی به پایان برسد.