اعتیاد به اینترنت چگونه درمان میشود؟
احتمالا بارها شنیده‌اید که ما انسان‌های امروزی وقت زیادی را برای کار کردن با تلفن‌های همراه و رایانه‌های خود سپری می‌کنیم. براساس یک گزارش جدید، هر آمریکایی به‌طور میانگین 11 ساعت در روز به یک صفحه نمایش (که معمولاً به اینترنت متصل است) نگاه می‌کند. با افزایش روز افزون کاربرد اینترنت در زندگی ما، برخی از متخصصین نگرانی خود را دربارۀ مفهومی به نام اعتیاد به اینترنت ابراز کرده‌اند.
اعتیاد به اینترنت که معمولاً به آن اختلال اعتیاد به اینترنت (IAD) می‌گویند، در آخرین نسخۀ راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) به‌عنوان یک بیماری شناخته نشده است.
بااین‌حال، بسیاری از روان‌شناسان باور دارند که استفادۀ بیش‌ازحد از اینترنت باید به‌عنوان نوعی از اعتیاد در نظر گرفته شود و همانند سایر انواع اعتیاد مورد درمان قرار گیرد.
همانند سایر انواع اعتیاد، اعتیاد به اینترنت نیز علت واحدی ندارد. عوامل مختلفی وجود دارند که می‌توانند در بروز این اعتیاد نقش داشته باشند. همچنین این عوامل ممکن است در هر فرد متفاوت باشند.
آیا اعتیاد به اینترنت واقعاً اعتیاد است؟
هر انسانی دارای علایقی است که به انجام آن‌ها به‌طور منظم تمایل دارد. به‌طور معمول، نگرانی خاصی دربارۀ عادت‌هایی که مضر نیستند وجود ندارد.
به‌طور مثال، انجام بازی‌های کامپیوتری برای چند ساعت در روزهای شنبه به معنای اعتیاد داشتن به بازی‌های کامپیوتری نیست.
اما مرز بین عادت و اعتیاد کجا مشخص میشود؟ برای پاسخ به این سوال سخت باید به نکات زیر توجه داشت:
- عادت چیزی است که شما به‌طور منظم آن را انجام می‌دهید؛ احتمالاً به این دلیل که آن را تمرین کرده‌اید یا آن را در روال روزمره خود جای داده‌اید. شستن ظرف‌های کثیف مثال خوبی از یک عادت «خوب» است. اما عادت‌ها نیز می‌توانند «بد» و استرس‌زا باشند. به‌طور مثال، جویدن ناخن‌ها در شرایط استرس‌زا عادت خوبی محسوب نمی‌شود.
- اعتیاد زمانی رخ می‌دهد که فرد با انجام یک رفتار یا مصرف یک ماده حس ارج و پاداش را تجربه کند. وقتی اعتیاد دارید، ممکن است بدانید که انجام آن رفتار یا مصرف ماده برایتان مضر است، اما قدرت توقف آن را ندارید.
اگر دوست دارید صبح‌ها هنگام نوشیدن قهوه‌تان 20 دقیقه در وبسایتی چرخ بزنید، احتمالاً این فقط یک عادت محسوب میشود.
اما اگر نتوانید بعد از 20 دقیقه دست از این کار بکشید و همین باعث بشود که دیر به سرکار برسید یا کارهای مهمتان عقب بیافتد، ممکن است به اعتیاد دچار باشید.
علائم اعتیاد به اینترنت
متخصصین مطالعات فراوانی را برای تشخیص علائم اعتیاد به اینترنت انجام داده‌اند.
بر اساس نتایج یک مطالعه در سال 2012، اگر فردی دوره‌های زمانی طولانی‌ای را به فعالیت‌های آنلاین غیرمرتبط با کار اختصاص دهد، مانند گردش در اینترنت یا انجام بازی‌های کامپیوتری، ممکن است به اینترنت اعتیاد داشته باشد و همچنین امکان دارد علائم زیر را تجربه کند:
- تغییرات ناگهانی در خلق‌وخو
- نگرانی شدید دربارۀ اتفاقاتی که آنلاین در حال روی دادن است (وقتی فرد آنلاین نباشد)
- ناتوانی در کنترل زمان اختصاص داده شده به استفاده از اینترنت
- افزایش زمان آنلاین بودن برای دستیابی به یک حس یا حالت
- علائم ترک (زودرنجی، دردهای جسمانی، افسردگی) وقتی که فرد به‌اندازۀ مورد نظرش آنلاین نباشد
- ادامه دادن رفتار آنلاین و استفاده از اینترنت علیرغم بروز مشکلات رابطه‌ای با اطرافیان یا عواقب ناشی از اعتیاد به اینترنت در محیط کار یا مدرسه
علت اعتیاد به اینترنت چیست؟
اعتیاد به اینترنت علت واحد و مشخصی ندارد.
چندین عامل می‌توانند در بروز این اعتیاد نقش داشته باشند:
- بیماری‌های روانی نظیر اضطراب و افسردگی
- ژنتیک
- عوامل محیطی
برخی از متخصصین می‌گویند که بعضی از افراد مستعد رفتارهای اعتیادآور هستند، چراکه آن‌ها گیرنده‌های دوپامین کافی ندارند یا تعادل مطلوبی بین سروتونین و دوپامین در بدن آن‌ها وجود ندارد. این دو انتقال‌دهنده عصبی نقش مهمی را در وضعیت خلق‌وخوی انسان ایفا می‌کنند.
پیشگیری از اعتیاد
اگر نگران هستید که به اینترنت اعتیاد دارید، راه‌کارها و اقداماتی وجود دارند که می‌توانید قبل از مراجعه به پزشک از آن‌ها برای کاهش خطر اعتیاد به اینترنت استفاده کنید.
تنظیم تایمر
برخی از گوشی‌های هوشمند تنظیماتی دارند که می‌توانند مدت زمان استفاده از نرم‌افزارها را محدود کنند. به‌طور مثال اگر شش ساعت در روز در فیسبوک می‌چرخید، از تایمر گوشی خود برای محدود کردن مدت زمان استفاده از این نرم افزار استفاده کنید.
اجتماعی باشید
اگر به دلیل حس تنهایی یا انزوا از جهان بیرون، مدت زمان زیادی را آنلاین سپری می‌کنید، بهترین کار این است که زمان بیشتری را به انجام فعالیت‌های اجتماعی – مانند گروه‌های کتاب‌خوانی یا گروه‌های انجام کار داوطلبانه – اختصاص دهید.
با انجام این کار می‌توانید افراد جدیدی را ملاقات کرده و با کمک به دیگران حس انزوا را از خود دور کنید.
تعمق
بیش‌ازحد آنلاین بودن می‌تواند مغز را خسته کند. به‌اندازۀ کافی استراحت کنید و چند دقیقه‌ای در روز را به مدیتیشن اختصاص دهید.
درمان اعتیاد به اینترنت
گزینه‌های مختلفی برای درمان اعتیاد به اینترنت با کمک متخصصین سلامت وجود دارد.
درمان فردی
شاید گفتاردرمانی با یک روان‌درمانگر بهترین گزینه برای شما باشد. در این روش باید به‌طور منظم در جلسات گفتاردرمانی حضور پیدا کرده و دربارۀ مسائل زیر صحبت کنید:
- اعتیاد و فرآیند ریکاوری یا بهبودی
- احساسات و عادت‌ها
- اهدافی که برای خود مشخص کرده‌اید
درمان گروهی
درک این موضوع که در این مسیر تنها نیستید، اولین قدم در مسیر بهبودی است. درمان گروهی به شما کمک می‌کند تا با سایر افرادی که مشکل مشابهی داشته‌اند ارتباط برقرار کنید.
گروه‌های حمایتی ناشناس
این گروه‌ها به شما کمک می‌کنند تا دربارۀ رفتارهای خود صحبت کرده و در مسیر بهبودی قرار بگیرید.
درمان بستری و سرپایی
بسیاری از کلینیک‌های اختلال مصرف مواد برنامه‌هایی را برای درمان اعتیاد به اینترنت ارائه می‌دهند. برای یافتن این کلینیک‌ها می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید.
چگونه به دیگران کمک کنیم؟
تماشای نزدیکانی که به اعتیاد دچار هستند می‌تواند بسیار دشوار باشد. اگر دربارۀ وابستگی یکی از وابستگان خود به اینترنت نگران هستید، می‌توانید اقداماتی را انجام دهید.
اولین و مهمترین اقدام این است که با او صحبت کرده و به او بفهمانید که دوستش دارید و حمایتش می‌کنید. به‌طور واضح نگرانی‌های خود را با او در میان بگذارید و سپس با یکدیگر دربارۀ اثرات اعتیاد بر زندگی صحبت کنید.
اعتیاد معمولاً انزوا و احساس شرم را تشدید می‌کند. یکی از مهمترین بخش‌های ریکاوری این است که راه‌های کاهش این احساسات را یاد بگیرید.
برای مقابله با اعتیاد به سراغ تراپی، درمان گروهی یا فردی و گروه‌های حمایتی بروید. با کمک دیگران می‌توانید اعتیاد را شکست دهید.