حساسیت به لاتکس چه علائمی دارد؟
لاتکس نوعی پلاستیک طبیعی است که از شیرۀ درخت کائوچو (Hevea brasiliensis) بدست می‌آید. لاتکس در طیف وسیعی از محصولات، از جمله دستکش‌های پزشکی و آشپزخانه و کاتترها استفاده می‌شود. حتی پروتئین‌های مشابه لاتکس در برخی از غذاهای محبوب وجود دارند و جنس اکثر کاندوم ها نیز لاتکس است. در ادامه به بررسی حساسیت به لاتکس خواهیم پرداخت.
حساسیت زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی به یک مادۀ عادی و بدون خطر واکنش نشان می‌دهد. در واقع سیستم ایمنی تصور می‌کند که این ماده همانند یک ویروس یا باکتریِ مهاجم بوده و خطرناک است. سپس گروهی از آنتی‌بادی‌ها و مواد شیمیایی نظیر آنتی‌هیستامین‌ها آزاد می‌شوند و به بخشی که تهاجم صورت گرفته هجوم می‌برند که این باعث بروز واکنش ایمنی التهابی می‌شود.
به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC)، حساسیت به لاتکس 1 تا 6 درصد از مردم آمریکا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. یک واکنش آلرژیک به لاتکس می‌تواند خفیف تا شدید باشد. در برخی موارد، این حساسیت حتی می‌تواند مرگبار باشد. در این مقاله به بررسی نشانه‌های حساسیت به لاتکس و چگونگی پیشگیری از آن می‌پردازیم.
علائم حساسیت به لاتکس – کاندوم
واکنش‌های آلرژیک به لاتکس معمولا به شکل راش در ناحیۀ تماس با لاتکس رخ می‌دهند که به این مشکل درماتیت تماسی گفته می‌شود و علائم آن عبارتند از:
- خارش
- راش پوستی که ممکن است گرم باشد
- کهیر
- اگزما
این واکنش‌ها معمولا موقتی هستند و ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت بعد از تماس با لاتکس پدیدار شوند. ممکن است برای تسکین راش‌های پوستی به کرم هیدروکورتیزون یا لوسیون کالامین نیاز داشته باشید.
گاهی اوقات پروتئین‌های لاتکس می‌توانند از طریق هوا نقل و انتقال داشته باشند. وقتی چنین اتفاقی می‌افتد، یک فردِ بسیار حساس ممکن است از طریق تنفس این ذرات در هوا با واکنش‌های شدید مواجه شود. این واکنش‌ها عبارتند از:
- ورم و قرمزی پوست، لب‌ها یا زبان
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- تنگی نفس (با یا بدون خس‌خس)
- درد شکم
- اسهال
- استفراغ
- ضربان قلب سریع
- سرگیجه
آنافیلاکسی یک واکنش نادر به لاتکس است و می‌تواند مرگبار باشد. علائم آن شبیه به علائم حساسیت‌های هوایی هستند، اما شدت‌شان بسیار بیشتر است. شوکِ آنافیلاکتی می‌تواند به مشکلات شدید تنفسی، کاهش فشارخون و در صورت عدم درمان حتی به مرگ منجر گردد.
محصولات حاوی لاتکس
صدها محصول – از جمله اغلب محصولاتی که قابلیت کش آمدن دارند – حاوی لاتکس هستند. سعی کنید از تماس با این محصولات خودداری کنید:
- وسایل پزشکی نظیر دستکش‌ها، لوله‌های داخل وریدی (تزریق)، کاتترها و مچ‌بندهای فشارخون.
- وسایل دندانپزشکی نظیر نوارهای پلاستیکی ارتودنسی و سدهای دندانی.
- محصولات ضدبارداری نظیر کاندوم‌ها و دیافراگم‌ها.
- لباس‌های حاوی کش نظیر شلوار یا لباس زیر، کفش‌های ورزشی و بارانی.
- برخی از محصولات خانه نظیر بسته‌های نگهداری زیپ‌دار، پادَری، برخی فرش‌ها و دستکش‌های پلاستیکی.
- وسایل نوزادان و کودکان نظیر پستانک، شیشه شیر، پوشک یکبارمصرف و اسباب‌بازی‌ها.
- برخی از لوازم مدرسه یا محل کار نظیر نوارهای پلاستیکی، پاک‌کن، نوار چسب، سیمان پلاستیکی و رنگ.
- بانداژهای کش‌دار نظیر چسب زخم.
- بادکنک‌های پلاستیکی (بادکنک‌های میلار مشکلی ندارند)
لاتکس و مواد غذایی
آکادمی حساسیت، آسم و ایمونولوژی در آمریکا تخمین می‌زند که 50 درصد از کسانی که به لاتکس حساسیت دارند، با سایر حساسیت‌ها نیز مواجه‌اند. برخی از افرادی که به لاتکس حساسیت دارند ممکن است به برخی از مواد غذایی که حاوی پروتئین‌های شبیه به لاتکس هستند نیز حساس باشند.
میوه‌ها و سبزیجات
غذاهایی که در ادامه ذکر شده‌اند می‌توانند در افرادی که به لاتکس حساسیت دارند واکنش آلرژیک ایجاد کنند. درجۀ این ارتباط آلرژیک در هر غذا متفاوت می‌باشد.
غذاهایی که درجۀ بالایی از ارتباط آلرژیک دارند عبارتند از:
- آووکادو
- موز
- کیوی
غذاهایی با درجۀ متوسطِ ارتباط آلرژیک:
- سیب
- هویج
- کرفس
- پاپایا
- خربزه
- گوجه‌فرنگی
- سیب‌زمینی
غذاهایی با درجۀ پایینِ ارتباط آلرژیک:
- گیلاس
- انجیر
- انگور
- شلیل
- آناناس
- توت‌فرنگی
- آلو
سایر غذاها
باید در مصرف سایر غذاهایی که با حساسیت لاتکس ارتباط دارند نیز محتاط باشید:
- مغزهای درختی و حبوبات از جمله بادام، بادام هندی، شاه‌بلوط، فندق، بادام زمینی، گردوی آمریکایی و گردوی معمولی.
- غلات از جمله گندم و ارزن.
- حلزون صدف‌دار از جمله خرچنگ، لابستر (خرچنگ دریایی) و میگو.
اگر به هر یک از این غذاها واکنش نشان می‌دهید، این موضوع را با پزشک‌تان در میان بگذارید.
کسانی که در خطر حساسیت به لاتکس هستند
افرادی که در شغل‌های مربوط به بهداشت فعالیت دارند بسیار بیشتر از حد میانگین تحت تاثیر حساسیت‌های لاتکس هستند. بنیاد آسم و آلرژی آمریکا تخمین می‌زند که بین 8 تا 17 درصد از کارکنان بهداشت به این حساسیت دچار هستند. تصور می‌شود که افزایش مصرف و تماس با لاتکس اصلی‌ترین دلیل برای افزایش میزانِ این حساسیت در این گروه از افراد است.
سایر افرادی که با افزایش خطر مواجه‌اند:
- کسانی که به حساسیت‌های غذایی دچارند
- آرایشگران
- کودکانی که به طور مکرر به عمل‌های پزشکی نظیر کاتتراسیون نیاز دارند
- کسانی که از کودکان مراقبت می‌کنند
- افرادی که در خدمات غذایی کار می‌کنند
- خانه‌داران
- افرادی که در تولیدی‌های پلاستیک یا کارخانه‌های تولید لاستیک کار می‌کنند.
درمان حساسیت به لاتکس
درمان مشخصی برای این حساسیت وجود ندارد، بنابراین بهترین کار این است که از تماس با لاتکس خودداری کنید. برای واکنش‌های خفیف، ممکن است پزشک‌تان آنتی‌هیستامین تجویز کند. اگر واکنش شدیدی به لاتکس دارید، می‌توان برای پیشگیری از آنافیلاکسی از اپینفرین تزریقی استفاده کرد.
کاهش خطر حساسیت به لاتکس
در دنیای امروزی لاتکس ماده‌ای رایج است و به همین دلیل خودداری از تماس با آن می‌تواند کار دشواری باشد. با این حال، اقداماتی وجود دارند که می‌توانند به شما کمک کنند:
- استفاده از دستکش‌های فاقد لاتکس
- مطلع کردن پزشک‌تان و سایر افراد (از جمله دندانپزشک) از حساسیت به لاتکس
- به همراه داشتن یک دستبند با شناسۀ پزشکی که در آن حساسیت‌هایتان با جزییات درج شده باشد
دورنما
حساسیت به لاتکس به ندرت مرگبار است. مهمترین اقدام برای پیشگیری از علائم این آلرژی، دوری از لاتکس تا حد ممکن است. البته گفتن این کار ساده‌تر از انجام دادن آن است. اگر حساسیت‌تان شدید است، با یک متخصص آلرژی مشورت کنید.