لووتیروکسین | کاربرد، عوارض و تداخلات
لووتیروکسین (levothyroxine) نوعی داروی تجویزی است که به شکل قرص یا کپسول خوراکی عرضه می‌گردد. این دارو همچنین به صورت محلول تنها توسط پزشک به بیمار تجویز می‌شود. قرص لووتیروکسین هم به صورت برند و هم به شکل داروی ژنریک عرضه می‌گردد. داروهای ژنریک معمولاً از داروهای برند ارزان‌تر هستند.
قرص خوراکی لووتیروکسین ممکن است به‌عنوان بخشی از یک برنامۀ درمانی مورد استفاده قرار بگیرد؛ یعنی امکان دارد در کنار داروهای دیگر برای بیمار تجویز گردد.
کاربرد لووتیروکسین
قرص لووتیروکسین برای درمان کم‌کاری تیروئید استفاده می‌شود. کم‌کاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که این غده کمتر از حد عادی هورمون تیروئید تولید کند.
لووتیروکـسین همچنین می‌تواند برای درمان گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید) استفاده شود. این دارو همچنین برخی از انواع سرطان تیروئید را درمان می‌کند.
لووتیروکسین به دستۀ داروهای هورمون تعلق دارد. منظور از دستۀ دارویی، مجموعه‌ای از داروها است که عملکرد مشابهی دارند و معمولاً برای درمان عارضه‌های مشابه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
عملکرد لووتیـروکسین به این گونه است که با تولید هورمون تیروئید، کم‌کاری غده تیروئید را جبران می‌کند.
عوارض جانبی لووتیروکسین
قرص لووتیروکسین باعث خواب‌آلودگی نمی‌شود، اما می‌تواند عوارض دیگری داشته باشد.
شایع‌ترین عوارض جانبی
شایع‌ترین عوارض جانبی لووتیروکسین عبارتاند از:
- افزایش اشتها
- کاهش وزن
- حساسیت به گرما
- تعریق شدید
- سردرد
- بیش‌فعالی
- عصبانیت
- اضطراب
- تند مزاجی
- نوسان خلق‌وخو
- مشکل خواب
- خستگی
- لرزش بدن
- ضعف عضلانی
- تغییر در دوره‌های قاعدگی
- ریزش مو (که معمولاً موقتی است)
- اسهال
- استفراغ
- گرفتگی معده
اگر این علائم خفیف هستند، ممکن است در طول چند روز یا چند هفته برطرف شوند. اگر علائم شدید بوده یا برطرف نمی‌شوند، با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
عوارض جانبی جدی
اگر علائم جدی دارید سریعاً با پزشکتان تماس بگیرید. در صورتی که علائم خطرناک هستند یا فکر می‌کنید که به اورژانس نیاز دارید، با 115 تماس بگیرید. عوارض جانبی جدی لووتیروکسین عبارتاند از:
- حمله قلبی که می‌تواند با این علائم همراه باشد:
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- ناراحتی در بالاتنه
- نارسایی قلبی که می‌تواند با این علائم همراه باشد:
- تنگی نفس
- خستگی شدید
- ورم پا، قوزک یا ران
- افزایش وزن غیرمنتظره
- ضربان قلب بسیار سریع
- ریتم قلبی نامنظم
به منظور سلب مسئولیت: از آنجایی که اثرات داروها در هر فرد متفاوت است، عوارض جانبی ذکر شده ممکن است تمام عوارض لووتیروکسین را شامل نشوند. توجه داشته باشید که این اطلاعات جایگزین نظر پزشک نیستند. برای کسب اطلاعات کامل دربارۀ عوارض جانبی داروها، همیشه با پزشکتان مشورت کنید.
تداخلات دارویی
قرص خوراکی لووتیروکسین می‌تواند با سایر داروها، ویتامین‌ها یا گیاهان دارویی تداخل داشته باشد. تداخل دارویی زمانی رخ می‌دهد که ماده‌ای در نحوۀ عملکرد دارو تغییر ایجاد کند. چنین تغییری می‌تواند مضر باشد یا از عملکرد مطلوب دارو جلوگیری کند.
برای پیشگیری از تداخلات دارویی، پزشک باید تمام داروهای مصرفی بیمار را با دقت زیر نظر داشته باشد. حتماً تمام داروها، ویتامین‌ها یا گیاهان دارویی که مصرف می‌کنید را به اطلاع پزشکتان برسانید. برای اینکه متوجه شوید که لووتیروکسین با چه موادی ممکن است تداخل داشته باشد، با پزشک یا داروسازتان مشورت کنید.
در ادامه چند نمونه از داروهایی که می‌توانند با لووتـیروکسین تداخل داشته باشند را معرفی می‌کنیم.
تداخلاتی که خطر عوارض جانبی را افزایش می‌دهند
مصرف لووتیروکسین به همراه برخی از داروها ممکن است به افزایش خطر بروز عوارض جانبی این دارو بینجامد. برخی از این داروها عبارتاند از:
- داروهای ضد افسردگی نظیر آمی تریپتیلین و ماپروتیلین – مصرف این داروها به همراه لووتیروکسین ممکن است عوارض جانبی این دو داروی ضد افسردگی و لووتیـروکسین را افزایش دهد. مصرف این داروها با یکدیگر ممکن است خطر بروز آریتمی (بی‌نظمی ضربان قلب) را افزایش دهد.
- داروهای مقلد سمپاتیک نظیر پسودوافدرین و سالبوتامول – مصرف این داروها به همراه لووتیروکسین ممکن است اثرات تمام آن‌ها در بدن را افزایش دهد. در چنین وضعیتی، خطر بروز مشکلات قلبی جدی ممکن است افزایش یابد.
- داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین – مصرف این داروها به همراه لووتیـروکسین ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد. در چنین شرایطی ممکن است پزشکتان دوز مصرفی داروهای رقیق‌کننده خون را کاهش دهد.
- کتامین – مصرف این دارو به همراه لووتیروکسین ممکن است خطر پرفشاری خون و ضربان قلب سریع را افزایش دهد.
تداخلاتی که اثرگذاری داروها را کاهش می‌دهند
وقتی لووتیروکسین اثرگذاری کمتری دارد: مصرف لووتیروکسین به همراه برخی از داروها ممکن است اثرگذاری آن در درمان بیماری را کاهش دهد، چراکه سطح لووتیـروکسین در بدن ممکن است کاهش یابد. چند نمونه از داروهایی که اثرگذاری لووتیروکسین را کاهش می‌دهند عبارتاند از:
- سرترالین ضد افسردگی: اگر سرترالین را به همراه لووتیـروکسین مصرف می‌کنید، ممکن است پزشکتان دوز لووتیروکسین را افزایش دهد.
- ریفامین و داروهای ضد تشنج نظیر کاربامازپین و فنوباربیتال
- کلسیم کربنات یا سولفات فروس: لووتیروکسین را حداقل چهار ساعت قبل یا بعد از مصرف این داروها مصرف کنید تا لووتیروکسین اثرگذاری مطلوبی داشته باشد.
- کلزولام، کلستیرامین، کلستیپل، کایزالات یا سولامر: لووتـیروکسین را حداقل 4 ساعت قبل از مصرف این داروها مصرف کنید.
- ارلیستات
- سیمتیکن و داروهای ضد اسید نظیر آلومینیم یا منیزیم
- داروهای سرطان مانند ایماتینیب که به دسته‌بندی بازدارنده‌های تیروزین-کیناز تعلق دارند
وقتی سایر داروها اثرگذاری کمتری دارند: مصرف برخی از داروها به همراه لووتیروکسین ممکن است باعث شود تا این داروها اثرگذاری مطلوبی نداشته باشند، چراکه سطح این داروها در بدن ممکن است کاهش یابد. چند نمونه از داروهایی که لووتیروکسین اثرگذاری آن‌ها را کاهش می‌دهد عبارتاند از:
- داروهای دیابت نظیر انسولین، متفورمین، ناتگلینید، گلیپیزید و پیوگلیتازون: اگر این داروها را به همراه لـووتیروکسین مصرف می‌کنید، ممکن است پزشک دوز مصرفی داروهای دیابت شما رو افزایش دهد.
- دیگوکسین: اگر این دارو را به همراه لووتیروکسین مصرف می‌کنید، ممکن است پزشک دوز مصرفی دیگوکسین را افزایش دهد.
- تئوفیلین: اگر این دارو را به همراه لـووتیروکسین مصرف می‌کنید، ممکن است پزشک سطح تئوفیلین در بدن شما را زیر نظر بگیرد.
به منظور سلب مسئولیت: از آنجایی که اثرات داروها در هر فرد متفاوت است، تداخلات ذکر شده ممکن است تمام تداخلات لووتیروکسین را شامل نشوند. توجه داشته باشید که این اطلاعات جایگزین نظر پزشک نیستند. برای کسب اطلاعات کامل دربارۀ تداخلات داروها، همیشه با پزشکتان مشورت کنید.
نحوه مصرف لووتیروکسین
تمام دوزها و شکل‌های دارویی ممکن است در این بخش ذکر نشده باشند. دوز، شکل و دفعات مصرف دارو معمولاً به عوامل زیر بستگی دارند:
- سن
- بیماری‌ای که دارو برای درمان آن استفاده می‌شود
- شدت بیماری
- سایر بیماری‌ها
- چگونگی واکنش بیمار به اولین دوز دارو