بیماری لوپوس چیست + علل ، علائم و روش های درمان
لوپوس یک بیماری خودایمنی مزمن است که باعث بروز التهاب در سراسر بدن می‌شود. بیماری خودایمنی عارضه‌ای است که سیستم ایمنی بدن فرد خود عامل التهاب بوده و سلول‌های خود را تجزیه می‌کند. التهاب ناشی از بیماری لوپوس می‌تواند اندام‌ها و بافت‌های مختلفی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد که عبارتند از:
- مفاصل
- پوست
- قلب
- خون
- ریه
- مغز
- کلیه‌ها
این بیماری می‌تواند شدید بوده و احتمالا مرگبار باشد. لوپوس می‌تواند باعث بروز آسیب دائمی در اندام‌ها شود. با این حال، بسیاری از بیماران به لوپوس خفیف مبتلا هستند. در حال حاضر، هیچ درمان مشخصی برای بیماری لوپوس وجود ندارد.
علائم بیماری لوپوس
علائم لوپوس با نواحی تحت تاثیر قرار گرفته در بدن ارتباط داشته و در موارد مختلف متفاوت هستند. امکان دارد علائم به‌طور ناگهانی ناپدید شوند. همچنین ممکن است علائم دائمی بوده یا گاه‌به‌گاه عود کنند. اگرچه موارد لوپوس در افراد مختلف یکسان نیستند، اما شایع‌ترین علائم و نشانه‌های این بیماری عبارتند از:
- تب
- خستگی
- درد بدن
- درد مفصل
- راش‌های پوستی، از جمله راش پروانه‌ای بر روی صورت
- زخم‌های پوستی
- تنگی نفس
- خشکی چشم مزمن
- درد قفسه سینه
- سردرد
- گیجی
- از دست دادن حافظه
برخی از علائم دیرتر لوپوس عبارتند از مشکلات کلیوی که در اثر التهاب نفریت (کلیه افروختگی) بروز میکنند. بیمار همچنین ممکن است فشارخون بالا، ادرار تیره و خون در ادرار را تجربه کند.
علل لوپوس
اگرچه پزشکان دقیقا نمی‌دانند چه چیزی باعث بروز بیماری لوپوس می‌شود، اما آنها تصور میکنند که این عارضه ممکن است ترکیبی از عوامل مختلف باشد. این عوامل از این قرارند:
- محیط: پزشکان عوامل تحریک‌کننده نظیر سیگار کشیدن، استرس و قرار گرفتن در معرض سموم نظیر غبار سیلیکا را به‌عنوان علل احتمالی لوپوس شناسایی کرده‌اند.
- ژنتیک: سابقۀ لوپوس در خانواده ممکن است فرد را کمی بیشتر در خطر تجربۀ این بیماری قرار دهد.
- عفونت‌ها: پزشکان همچنان در حال مطالعۀ ارتباط عفونت‌هایی نظیر سیتومگالوویروس و اپشتین بار ویروس با علل بیماری لوپوس هستند.
- هورمون‌ها: برخی مطالعات نشان می‌دهند که سطوح غیرعادی هورمون‌ها، نظیر افزایش سطوح استروژن، می‌توانند در بروز لوپوس نقش داشته باشند.
- داروها: نشان داده شده است که مصرف درازمدت برخی از داروها نظیر هیدرالازین، پروکائین آمید و کینیدین با بروز نوعی از بیماری لوپوس به نام لوپوس اریتماتوس ناشی از دارو ارتباط دارد.
همچنین ممکن است فرد مبتلا به لوپوس هیچ‌یک از دلایل احتمالی ذکر شده را تجربه نکرده باشد.
عوامل خطر لوپوس
نمونه‌هایی از عوامل خطر بیماری لوپوس عبارتند از:
- زن بودن
- 15 تا 44 ساله بودن
- عضو گروه‌های قومی خاص بودن، مانند آفریقایی-آمریکایی‌ها، هیسپانیک‌ها، آسیایی-آمریکایی‌ها، بومیان آمریکا یا مردم جزایر پاسیفیک
- سابقۀ لوپوس در خانواده
داشتن این عوامل خطر به این معنا نیست که حتما به لوپوس مبتلا می‌شوید، بلکه نشانگر این است که در مقایسه با دیگران بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری هستید.
آیا لوپوس قابل درمان است؟
در حال حاضر هیچ درمانی برای لوپوس وجود ندارد. به گزارش بنیاد لوپوس در آمریکا، تقریبا 80 تا 90 درصد از مبتلایان به بیماری لوپوس می‌توانند یک زندگی عادی را با روند درمانی طی کنند. با این حال، پژوهش‌ها همواره در حال بررسی این بیماری بوده و برای یافتن درمانی قطعی تلاش میکنند. این پژوهش‌ها عبارتند از برخی مطالعات حیوانی که نتایج آنها برای درمان لوپوس نویدبخش بوده‌اند.
توصیه‌های درمانی برای لوپوس
اگرچه در حال حاضر هیچ درمانی برای لوپوس وجود ندارد، اما شما می‌توانید با مصرف برخی داروها علائم این بیماری را کنترل کنید. نمونه‌های دارویی برای درمان لوپوس از این قرارند:
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
- داروهای ضد مالاریا
- DHEA که یک هورمون مردانه بوده و ممکن است برخی اثرات لوپوس نظیر ریزش مو را کاهش دهد
- کورتیکواستروئیدها
- داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن
پزشک برای توصیۀ دارویی، علائم لوپوس و شدت آنها در بیمار را بررسی خواهد کرد. پزشکان همچنین ممکن است تغییرات در سبک زندگی مانند خودداری از قرار گرفتن در معرض پرتو فرابنفش نور خورشید را توصیه کنند. برخی از مردم علاوه بر دارو، مکمل‌هایی را برای کاهش علائم لوپوس مصرف میکنند. چند نمونه از این مکمل‌ها عبارتند از بذر کتان، روغن ماهی و ویتامین دی.
رژیم غذایی برای لوپوس
پزشکان یک رژیم غذایی مشخص را برای لوپوس ابداع نکرده‌اند. با این حال، برخی مواد غذایی وجود دارند که مبتلایان به لوپوس به‌طور معمول باید از آنها اجتناب کنند، زیرا این غذاها با داروهای مصرفی آنها تداخل دارند. الکل یکی از این موارد است که تعامل منفی‌ای با بسیاری از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی دارد و می‌تواند باعث خونریزی گوارشی شود.
خودداری از مصرف غذاهای سرشار از نمک و کلسترول نه تنها برای سلامتی فرد مفید است، بلکه به پیشگیری از نفخ کردن ناشی از مصرف کورتیکواستروئید نیز کمک می‌کند.
سایر اقدامات سالم برای کاهش التهاب در بدن افراد مبتلا به لوپوس عبارتند از:
- ماهی‌های سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 نظیر سالمون، تن یا ماهی خال‌خالی
- غذاهای سرشار از کلسیم نظیر محصولات لبنی کم‌چرب
- خوردن غلات درسته
- خوردن ترکیبی از میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ
با این حال، افرادی که به لوپوس دچار هستند، باید از مصرف یونجه خودداری کنند، زیرا آمینو اسیدی به نام ال-کاوانین در جوانه‌ها و دانه‌های یونجه وجود دارد که ممکن است باعث بروز التهاب شده و به عود کردن لوپوس بی‌انجامد.
آیا لوپوس مسری است؟
لوپوس یک بیماری مسری نیست. البته برخی از مردم که سابقۀ لوپوس را در خانوادۀ خود دارند، بیشتر در خطر ابتلا به آن هستند، اما این بدین معنا نیست که لوپوس از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.
آیا قابل پیشگیری است؟
در اغلب موارد، لوپوس قابل پیشگیری نیست. تنها مورد استثنا لوپوس ناشی از مصرف دارو است. با این حال، بسیار مهم است که فرد دربارۀ خطرات و فواید داروها مشاوره دریافت کند، زیرا مصرف نکردن آنها می‌تواند اثرات جدی و حتی مرگبار داشته باشد.
بعلاوه، فرد می‌تواند اقدامات پیشگیرانه‌ای را انجام دهد که از عود کردن بیماری لوپوس جلوگیری میکنند:
- دوری از نور مستقیم خورشید: بیش از حد قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند باعث بروز راش لوپوس شود. حتما هنگام بیرون رفتن از کرم ضدآفتاب استفاده کرده و همچنین در ساعات بسیار گرم روز از نور خورشید دوری کنید. این ساعات معمولا بین 10 صبح تا 4 بعدازظهر هستند.
- تکنیک‌های مدیریت استرس: این تکنیک‌ها عبارتند از مدیتیشن، یوگا یا ماساژهایی که می‌توانند به کاهش استرس در هر زمانی کمک کنند.
- تکنیک‌های پیشگیری از عفونت: شستن مرتب دستان و اجتناب از نزدیک شدن به افرادی که به سرماخوردگی یا سایر بیماری‌های مبتلا هستند.
- استراحت زیاد: استراحت برای کمک به التیام بدن حیاتی است.