گردن درد؛ علت، علائم و تشخیص
گردن شما از ستون‌های بین‌مهره‌ای تشکیل شده است که از جمجمه تا قسمت بالایی نیم‌تنه ادامه می‌یابند. دیسک‌های گردنی شوک بین استخوان‌ها را مهار می‌کنند. استخوان‌ها، رباط‌ها و عضلات گردن از سر پشتیبانی کرده و اجازه می‌دهند تا سر حرکت داشته باشد. هرگونه ناهنجاری، التهاب یا صدمه می‌تواند باعث بروز گردن درد یا سفتی گردن شود.
بسیاری از مردم گردن درد یا سفتی را گاه‌به‌گاه تجربه می‌کنند. در بسیاری از موارد، این مشکل ناشی از وضعیت نامناسب بدن یا استفادۀ بیش از حد از گردن است. گاهی اوقات گردن درد در اثر صدمۀ ناشی از زمین خوردن، برخوردهای ورزشی یا واخوردگی گردن رخ می‌دهد.
گردن درد در بیشتر موارد مشکلی جدی نیست و می‌توان در طول چند روز آن را بهبود داد. اما گردن درد گاهی اوقات نشانگر صدمه‌ای جدی یا یک بیماری است که به مراقبت پزشکی نیاز دارد.
اگر گردن دردتان بیش از هفته به طول انجامیده، شدید بوده یا با علائمی دیگر همراه است، سریعا به پزشک مراجعه کنید.
علل گردن درد
گردن درد یا سفتی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد.
تنش و فشار عضلانی
این علت معمولا ناشی از انجام فعالیت‌ها یا رفتارهای زیر است:
- وضعیت نامناسب بدن
- نشستن پشت میز کار برای مدت طولانی بدون ایجاد تغییر در وضعیت بدن
- وضعیت بد گردن هنگام خوابیدن
- تکان دادن گردن در حین ورزش کردن
صدمه
گردن به‌طور ویژه در برابر صدمه آسیب‌پذیر است، به خصوص در مواردی نظیر زمین خوردن، تصادفات خودرو و ورزش. این موارد عضلات و رباط‌های گردن را مجبور می‌کنند تا از طیف حرکتی عادی خود خارج شوند.
اگر استخوان‌های گردن (دیسک‌های بین‌مهره‌ای گردنی) دچار شکستگی شوند، ممکن است به طناب نخاعی آسیب وارد شود. معمولا به آسیب گردنِ ناشی از تکان ناگهانیِ سر، وارخوردگی گردن (whiplash) می‌گویند.
حمله قلبی
درد گردن همچنین می‌تواند نشانه‌ای از حمله قلبی باشد، اما معمولا با سایر علائم حمله قلبی همراه است:
- تنگی نفس
- تعریق
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد بازو یا فک
اگر گردن‌تان درد می‌کند و سایر علائم حمله قلبی را تجربه می‌کنید، با اورژانس تماس گرفته یا خودتان را سریعا به اورژانس برسانید.
مننژیت (سرسام)
مننژیت التهابی است که در بافتِ نازکِ اطراف مغز و نخاع رخ می‌دهد. افرادی که به مننژیت مبتلا هستند، معمولا تب، سردرد و سفتی گردن را تجربه می‌کنند. مننژیت می‌تواند کشنده باشد و یک وضعیت اورژانسی محسوب می‌شود.
اگر با علائم مننژیت مواجه هستید، سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
سایر دلایل
سایر دلایل گـردن درد عبارتند از:
- روماتیسم مفصلی که باعث بروز درد، ورم در مفاصل و استخوان‌رُست می‌شود. وقتی این موارد در ناحیۀ گردن پدیدار گردند، می‌توانند به بروز گردن درد ختم شوند.
- پوکی استخوان باعث ضعیف شدن استخوان‌ها شده و می‌تواند به بروز شکستگی‌های کوچک منجر گردد. این بیماری معمولا در دستان یا زانوها رخ می‌دهد، اما امکان بروز آن در گردن نیز وجود دارد.
- فیبرومیالژیا نوعی بیماری است که باعث بروز درد عضلانی در سراسر بدن می‌شود، به‌ویژه نواحی گردن و شانه‌ها.
- افزایش سن می‌تواند با تخریب دیسک‌های گردنی همراه باشد. به این مشکل اسپوندیلوز یا آرتروز گردن می‌گویند که می‌تواند فضای بین دیسک‌های بین‌مهره‌ای را تنگ کند. این بیماری همچنین تنش موجود در مفاصل را افزایش می‌دهد.
- وقتی یک دیسک بیرون می‌زند – در اثر آسیب یا صدمه – ممکن است فشار موجود بر نخاع یا ریشه‌های عصبی را افزایش دهد. به این وضعیت فتق دیسک بین‌مهره‌ای گردنی یا بیرون‌زدگی دیسک گردن گفته می‌شود.
- تنگی مجرای نخاعی زمانی اتفاق می‌افتد که ستون فقرات تنگ شده و با خارج شدن از دیسک‌های بین‌مهره‌ای، بر روی طناب نخاعی یا ریشه‌های عصبی فشار وارد کند. این مشکل می‌تواند در اثر التهاب درازمدت ناشی از آرتریت یا سایر بیماری‌ها رخ دهد.
در موارد نادر، درد یا سفتی گردن می‌تواند ناشی از مشکلات زیر باشد:
- ناهنجاری‌های ارثی
- عفونت‌ها
- آبسه‌ها
- تومورها
- سرطان نخاع
زمان مراجعه به پزشک
اگر علائم مداوم بوده و بیش از یک هفته پایدار بودند، با پزشک مشورت کنید. همچنین در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- گردن درد شدید بدون علت مشخص
- برآمدگی در گردن
- تب
- سردرد
- غدد ورم‌کرده
- حالت تهوع
- استفراغ
- مشکل در قورت دادن یا نفس کشیدن
- ضعف
- بی‌حسی
- مور مور شدن
- دردی که از بازوها یا پاها منشعب می‌شود
- ناتوانی در تکان دادن بازوها یا دست‌ها
- ناتوانی در لمس کردن سینه با چانه
- نقص عملکرد مثانه یا روده
اگر تصادفی داشته‌اید یا زمین خورده‌اید و گردن‌تان درد می‌کند، سریعا به پزشک/اورژانس مراجعه کنید.
درمان گردن درد
پزشک یک معاینه جسمانی انجام می‌دهد و سابقۀ پزشکی شما را به‌طور کامل دریافت می‌کند. برای به اشتراک گذاشتنِ جزییاتِ علائم خود با پزشک آماده باشید. همچنین باید پزشک را از تمام داروها و مکمل‌های مصرفی خود آگاه کنید.
همچنین باید صدمه‌ها و تصادفات اخیری که داشته‌اید را به پزشک اطلاع دهید، حتی اگر ربطی به گردن دردتان نداشته باشند.
درمان گردن درد به تشخیص آن بستگی دارد. علاوه بر معاینه جسمانی و بررسی سابقۀ پزشکی، ممکن است پزشک یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را برای تشخیص علت گردن درد تجویز کند:
- آزمایشات خون
- پرتو ایکس
- سی‌تی اسکن
- اسکن‌های ام‌آر‌آی
- الکترومیوگرافی یا نوار عصب و عضله که به پزشک اجازه می‌دهد تا سلامتی عضلات و اعصابی که آنها را کنترل می‌کنند را بررسی کند
- پونکسیون کمری یا بذل‌نخاع
با توجه به نتایج این آزمایشات، شاید پزشک شما را به یک متخصص ارجاع دهد. درمان گردن درد می‌تواند موارد زیر را شامل شود:
- سرما و گرما درمانی
- ورزش، تمرینات کششی و فیزیوتراپی
- داروی ضددرد
- تزریق‌های کورتیکواستروئید
- آرامبخش‌های عضلانی
- گردن‌بند پزشکی
- ارتاپزشکی
- آنتی‌بیوتیک‌ها، در صورت وجود عفونت
- درمان در بیمارستان، اگر گردن درد ناشی از یک بیماری نظیر مننژیت یا حمله قلبی باشد
- جراحی، که روشی نادر است
درمان‌های جایگزین:
- طب سوزنی
- کایروپراکتیک
- ماساژ
- الکتروتراپی با دستگاه تنس (TENS)
برای استفاده از این روش‌های درمانی حتما به یک متخصص تاییدشده و دارای مدرک معتبر مراجعه کنید.
تسکین گردن درد در خانه
اگر درد یا سفتی گردن‌تان خفیف است، از روش‌های سادۀ زیر برای تسکین درد استفاده کنید:
- قرار دادن یخ در چند روز اول. سپس قرار دادن کمپرس گرم یا گرفتن دوش آب داغ
- مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن
- چند روز از انجام ورزش، بلند کردن اجسام سنگین و فعالیت‌هایی که گردن دردتان را وخیم‌تر می‌کنند خودداری کنید
- هر روز گردن‌تان را ورزش دهید. به آرامی سرتان را به سمت چپ و راست، و بالا و پایین حرکت دهید
- بدن را در حالت و وضعیت خوبی نگه دارید
- تلفن را بین گردن و شانه نگه ندارید
- وضعیت بدن‌تان را همواره تغییر دهید. از نشستن یا ایستادن در یک حالت برای مدت زمان طولانی خودداری کنید
- برای خوابیدن از یک بالش مخصوص گردن استفاده کنید
- بدون تایید پزشک از گردن‌بند پزشکی استفاده نکنید. استفادۀ ناصحیح از گردن‌بند می‌تواند علائم‌تان را بدتر کند.
