اسفرزه چه خواصی دارد؟
اسفرزه نوعی فیبر است که عمدتاً به‌عنوان یک ملینِ حجم‌دهنده و ملایم مورد استفاده قرار می‌گیرد. ازآنجایی‌که اسفرزه نوعی فیبر محلول می‌باشد، می‌تواند بدون تجزیه یا جذب کامل از دستگاه گوارش عبور کند.
اسفـرزه آب را به خود جذب می‌کند و به ترکیبی چسبناک تبدیل می‌شود که برای بهبود یبوست، اسهال، قند خون، فشارخون، کلسترول و کاهش وزن مفید می‌باشد.
در این مقاله به بررسی اسفرزه و فواید آن برای سلامت می‌پردازیم.
اسفرزه چیست؟
اسفـرزه نوعی فیبر محلول است که از دانه‌های گیاه اسفـرزه یا بارهنگ تخم‌مرغی تهیه می‌شود. این گیاه عمدتاً در کشور هند رشد می‌کند.
اسفرزه به‌عنوان یک مکمل غذایی استفاده می‌شود و معمولاً به شکل سبوس، گرانول، کپسول یا پودر در دسترس می‌باشد. بااین‌وجود، این فیبر را می‌توان از طریق مصرف محصولاتی نظیر غله صبحانه غنی‌شده و شیرینی‌جات دریافت کرد.
به دلیل بالا بودن انحلال‌پذیری آب در این مکمل، اسفـرزه می‌تواند آب را جذب کرده، غلیظ شده و با تبدیل شدن به ترکیبی چسبناک، در برابر فرآیند هضم در روده کوچک مقاومت کند.
مقاومت این ترکیب در برابر هضم باعث می‌شود تا به تنظیم کلسترول بالا، تری‌گلیسرید و قند خون کمک کند. اسفرزه همچنین به مدیریت وزن و تسکین اسهال و یبوست کمک می‌کند.
بعلاوه، برخلاف سایر منابع قدرتمندِ فیبر، اسفـرزه به خوبی توسط بدن تحمل می‌شود.
فواید اسفرزه
اسفرزه به شکل‌های مختلفی در دسترس بوده و فواید فراوانی برای سلامت دارد.
تسکین یبوست
اسفـرزه به‌عنوان یک ملین حجم‌دهنده استفاده می‌شود و با افزایش حجم مدفوع به تسکین یبوست کمک می‌کند.
این مکمل در ابتدا به غذای نیمه‌هضم‌شده‌ای که از معده به سمت روده کوچک در حال انتقال است متصل می‌شود.
اسفرزه سپس به جذب آب کمک می‌کند و حجم و رطوبت مدفوع را افزایش می‌دهد. نتیجۀ این فرآیند این است که مدفوع بزرگ‌تر شده و راحت‌تر در داخل روده عبور می‌کند.
مطالعه‌ای نشان داده است که اسفـرزه برای افزایش رطوبت، وزن کل و بافت مدفوع بهتر از سبوس گندم عمل می‌کند.
مطالعه‌ای دیگر نشان می‌دهد که مصرف 5.1 گرم از این مکمل دو مرتبه در روز و به مدت دو هفته محتوای آب و وزن مدفوع را در 170 نفر که به یبوست مزمن دچار بودند به‌طور چشمگیری افزایش داده است.
با توجه به این اثرگذاری‌ها، می‌توان گفت که مصرف اسفرزه به بهبود وضعیت دستگاه گوارش کمک شایانی می‌کند.
درمان اسهال
مطالعات نشان داده‌اند که اسفرزه برای درمان اسهال موثر می‌باشد.
این مکمل اسهال را از طریق جذب آب و افزایش حجم مدفوع و کاهش سرعت عبور آن در روده تسکین می‌دهد.
مطالعه‌ای نشان داده است که سبوس اسفـرزه اسهال را در 30 بیمار مبتلا به سرطان و تحت پرتودرمانی به‌طور چشمگیری بهبود داده است.
مطالعۀ دیگری برای درمان افرادی که به اسهال ناشی از لاکتولوز دچار بودند از 3.5 گرم اسفرزه (سه مرتبه در روز) استفاده کرد. این کار به افزایش مدت زمان تخلیه معده از 69 دقیقه به 87 دقیقه انجامید و درنتیجه دفعات اجابت مزاج در این افراد کمتر شد.
بنابراین، اسفـرزه می‌تواند به پیشگیری از یبوست و اسهال کمک کند و به‌طور موثری به عادی‌سازی اجابت مزاج و
مشکلات مرتبط با آن کمک کند.
کاهش قند خون
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مصرف مکمل فیبر برای کنترل واکنش گلوکز به وعده غذایی و کاهش سطح انسولین و قند خون موثر است.
عملکرد اسفرزه در این مورد نسبت به سایر فیبرها نظیر سبوس بهتر است، چراکه فیبرهای تولیدکنندۀ ژل می‌توانند سرعت هضم غذا را کاهش داده و قند خون را تنظیم کنند.
در مطالعه‌ای برای درمان 56 مرد مبتلا به دیابت از 5.1 گرم اسفرزه (دو مرتبه در روز) به مدت هشت هفته استفاده شد. این مکمل قند خون روزانۀ شرکت‌کنندگان را به میزان 11 درصد کاهش داد.
افزایش احساس سیری و کمک به کاهش وزن
فیبرهایی که مانند اسفرزه باعث تشکیل ترکیب‌های چسبناک می‌شوند می‌توانند به کنترل اشتها و کمک به کاهش وزن کمک کنند.
مطالعه‌ای در 12 فرد سالم نشان داده که مصرف 10.8 گرم اسفـرزه دقیقاً قبل از وعده غذایی در به تاخیر انداختن مدت زمان تخلیه معده بسیار موثر بوده و احساس سیری بعد از خوردن غذا را به مدت شش ساعت افزایش می‌دهد.
البته مطالعاتی که به بررسی ارتباط مستقیم مصرف اسـفرزه و کاهش وزن پرداخته‌اند نتایج متناقضی داشته‌اند.
مطالعه‌ای نشان داده است که دنبال کردن یک رژیم غذایی کم‌کالری به همراه مصرف روزانه 3 گرم اسفرزه (دو یه سه مرتبه در روز) به‌طور میانگین به کاهش 4.5 کیلوگرمی وزن افراد انجامیده است.
سایر خواص اسفرزه
- کاهش کلسترول
- کمک به حفظ سلامت قلب
- اثرات پری‌بیوتیک
خطرات
به نظر می‌رسد که اسفرزه برای اغلب مردم امن بوده و خطری ندارد.
مصرف دوزهای 5 تا 10 گرمی این مکمل سه مرتبه در روز با عوارض جانبی جدی همراه نیستند. بااین‌حال، مصرف این گیاه ممکن است به بروز گرفتگی، باد یا نفخ شکم ختم شود.
همچنین مصرف اسفرزه می‌تواند جذب برخی از داروها در بدن را به تاخیر بیندازد. بنابراین، مصرف آن به همراه دارو توصیه نمی‌شود.
خوردن این مکمل یا دست زدن به آن می‌تواند باعث بروز واکنش‌های آلرژیک نظیر راش پوستی، خارش یا دشواری در تنفس شود که البته این عوارض شایع نیستند.
میزان مصرف
اسـفرزه را می‌توان حداقل 5 تا 10 گرم در روز به همراه وعده‌های غذایی مصرف کرد.
بااین‌وجود، مصرف بیش‌ازحد فیبر ممکن است برای سلامت مضر باشد. فواید مصرف فیبر که در اغلب مطالعات نشان داده شده‌اند با مصرف 3 تا 20 گرم اسفرزه در روز ارتباط داشته‌اند. مصرف بیشتر این مکمل می‌تواند باعث بروز مشکلات گوارشی شود.
اسـفرزه را می‌بایست همراه با آب مصرف کنید و سپس در طول روز نیز باید به‌طور منظم آب بنوشید.
ازآنجایی‌که اسفرزه نوعی مکمل ملین و حجم‌دهنده است، برای شروع مصرف آن معمولاً دوزِ 5 گرم به همراه یک لیوان آب در روز (سه مرتبه) توصیه می‌شود. اگر با مصرف این مقدار مشکلی برایتان پیش نیامد، می‌توانید دوز مصرفی را به‌طور تدریجی افزایش دهید.
همچنین توصیه می‌شود که دستورالعمل ذکر شده بر روی بسته‌بندی محصول را مطالعه و دنبال کنید.
