خون در مدفوع؛ دلایل و اقدامات لازم
مشاهدۀ خون در مدفوع معمولا نشانه‌ای از خونریزی در روده بزرگ است. خون در مدفوع همچنین نشانه‌ای از این است که باید مراقبت پزشکی فوری دریافت کنید. بیماری‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند به بروز خون در مدفوع منجر شوند. در ادامه به معرفی این بیماری‌ها خواهیم پرداخت.
خونریزی دیورتیکول
کیسه‌های دیورتیکول می‌توانند بر روی دیوار روده بزرگ تشکیل شوند. وقتی خونریزی در این کیسه‌ها رخ می‌دهد، به آن خونریزی دیورتیکول می‌گویند. خونریزی دیورتیکول میتواند باعث بروز مقادیر زیادی از خون در مدفوع شود.
خون در مدفوع ممکن است به شکل لخته‌های قرمز تیره باشد. خونریزی دیورتیکول معمولا خود به خود متوقف می‌شود و در اغلب موارد با درد همراه نیست.
اگر خونریزی دیورتیکول متوقف نشود، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید. روند درمانی این مشکل ممکن است انتقال خون و دریافت درون‌وریدی مایعات را شامل شود.
کولیت عفونی
به بروز التهاب در روده بزرگ، کولیت عفونی گفته می‌شود. این مشکل معمولا ناشی از عفونت ویروسی، باکتریایی، انگلی یا قارچی است. این التهاب معمولا با مسمومیت غذایی در ارتباط می‌باشد.
علائم کولیت عفونی ممکن است موارد زیر را شامل شوند:
- اسهال
- درد شکم یا گرفتگی
- خون در مدفوع‌های شُل
- حس نیاز فوری به اجابت مراج
- کمبود آب بدن
- حالت تهوع
- تب
درمان کولیت عفونی میتواند موارد زیر را شامل شود:
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- داروهای ضدویروس
- داروهای ضدقارچ
- مایعات
- مکمل‌های آهن
کولیت ایسکمیک
وقتی جریان خون به روده بزرگ کاهش می‌یابد – که معمولا ناشی از تنگ یا مسدود شدن عروق است – باعث می‌شود تا اکسیژن کافی به دستگاه گوارش نرسد. به این بیماری کولیت ایسکمیک گفته می‌شود که میتواند به روده بزرگ آسیب رسانده و باعث بروز درد شود.
علائم:
- درد شکم یا گرفتگی
- حالت تهوع
- لخته‌های خون در مدفوع (مدفوع با رنگ قرمز تیره)
- خارج شدن خون از مقعد (بدون مدفوع)
- خروج خون به همراه مدفوع
- حس نیاز فوری به اجابت مزاج
- اسهال
در موارد خفیفِ کولیت ایسکمیک، علائم ممکن است بعد از چندین روز کاملا برطرف شوند. پزشک ممکن است موارد زیر را برای درمان کولیت ایسکمیک توصیه کند:
- آنتی‌بیوتیک‌ها برای عفونت
- دریافت درون‌وریدی مایعات برای کمبود آب بدن
- درمان بیماری پنهانی که کولیت ایسکمیک را تحریک کرده است
بیماری التهابی روده
بیماری التهابی روده (IBD) گروهی از اختلالات روده‌ای را شامل می‌شود. این اختلالات عبارتند از التهابات دستگاه گوارش نظیر بیماری کرون و کولیت زخمی.
بیماری التهابی روده در هر قسمت از دستگاه گوارش میتواند رخ دهد. IBD میتواند بسیار دردناک و مختل‌کننده بوده و در موارد حتی میتواند کشنده باشد. علت دقیق این بیماری مشخص نیست، اما ژنتیک و مشکلات سیستم ایمنی با آن ارتباط دارند.
علائم بیماری التهابی روده عبارتند از:
- اسهال
- درد شکم یا گرفتگی
- خستگی
- تب
- لخته‌های خون در مدفوع (مدفوع با رنگ قرمز تیره)
- خروج خون به همراه مدفوع
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
درمان بیماری التهابی روده:
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- داروهای ضدالتهابی
- داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- مسکن‌ها
- داروی ضداسهال
- جراحی
سایر دلایل احتمالی
اگر خون در مدفوع وجود داشته باشد، احتمال وجود لخته‌های خونی نیز وجود دارد. برخی از بیماری‌ها و مشکلات می‌توانند باعث بروز خون در مدفوع شوند:
- سرطان روده: این سرطان در مقعده یا روده بزرگ رخ می‌دهد که هر دو از اندام‌های قسمت پایینی دستگاه گوارش هستند. مقعد در انتهای روده بزرگ قرار دارد.
- پولیپ‌های روده: پولیپ‌های روده توده‌هایی هستند که بر روی سطح روده بزرگ پدیدار می‌شوند. روده بزرگ لوله‌ای توخالی است که در قسمت پایینی دستگاه گوارش قرار دارد. مدفوع در روده بزرگ ساخته و ذخیره می‌شود.
- زخم معده: زخم‌هایی هستند که در داخل بافت معده، قسمت پایینی مری یا روده کوچک رخ می‌دهد. این زخم‌ها معمولا در اثر التهاب ناشی از هلیکوباکتر پیلوری تشکیل می‌شوند. زخم معده یک مشکل سلامتی نسبتا رایج می‌باشد.
- شکاف برداشتن مقعد: یک برش یا پارگی کوچک در بافت مقعده است. ترک خوردن پوست باعث بروز درد شدید و خوریزی در حین اجابت مزاج می‌شود.
- ورم معده: ورم معده ناشی از بروز التهاب در معده است. باکتری‌ها، مصرف بیش از حد الکل، برخی از داروها، استرس مزمن یا سایر مشکلات سیستم ایمنی می‌توانند به بروز التهاب منجر شوند.
- پروکتیت: نوعی بیماری است که در بافت دیوارۀ داخلی راست‌روده رخ داده و باعث بروز التهاب می‌شود. راست‌روده آخرین بخش از روده بزرگ را به مقعده متصل می‌کند.
زمان مراجعه به پزشک
خونریزی غیرقابل توضیح همیشه دلیلی مناسب برای معاینه شدن توسط پزشک است. اگر مدفوع‌تان حاوی لخته‌های خونی است، این میتواند نشانه‌ای از یک خونریزی جدی باشد. در چنین موقعیتی، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
در صورت تجربۀ علائم زیر، سریعا به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید:
- استفراغ همراه با خون
- درد شکم شدید یا افزایش درد شکم
- تب بالا
- سرگیجه یا غش کردن
- نبض سریع
کلام آخر
بروز لخته‌های خون در مدفوع معمولا نشانۀ خونریزی در روده بزرگ است. چندین علت بالقوه برای بروز خون در مدفوع وجود دارند که عبارتند خونریزی دیورتیکول، کولیت عفونی و بیماری التهابی روده.
در صورت تجربۀ خونریزی یا مشاهدۀ نشانه‌های خونریزی – مانند لخته خون – حتما یک قرار ملاقات را با پزشک تنظیم کنید. اگر پزشک‌تان وقت ندارد، بهتر است به اورژانس مراجعه کنید.
بسیار مهم است که به علائم ذکر شده در این مطلب توجه داشته باشید و در صورت تجربۀ آنها برای معاینه و درمان سریعا به پزشک مراجعه کنید. غافل شدن از این مشکلات میتواند باعث بروز آسیب بیشتر و شدت یافتن علائم گردد. همچنین دربارۀ بیماری هایی که در این مقاله به آنها اشاره شد تحقیق کنید و با آنها بیشتر آشنا شوید.