اکستازی | خطرات و عوارض جانبی
اکستازی یا MDMA نوعی ماده غیرقانونی است که اثرات محرک دارد و همچنین باعث بروز توهم می‌شود. این ماده در سال 1914 میلادی به‌عنوان سرکوب‌کنندۀ اشتها ساخته شد و در دهۀ 1980 میلادی بین جوانانی که به جشنواره‌های موسیقی و مهمانی‌های شبانه می‌رفتند محبوبیت فراوانی پیدا کرد.
مصرف‌کننده اکستازی حس خوشی، افزایش انرژی، صمیمیت، حساسیت به لمس و تغییر در حواس و درک زمان را تجربه می‌کند. اکستازی معمولاً به همراه سایر مواد غیرقانونی مصرف می‌شود و قرص‌هایی که در خیابان‌ها تحت نام اکستازی یا MDMA به فروش می‌رسند حاوی مواد افزودنی هستند. این عوامل می‌توانند در بروز اثرات جانبی جدی و گاهی اوقات مرگبار نقش داشته باشند.
MDMA گاهی اوقات می‌تواند اعتیادآور باشد و تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف آن در برخی افراد ممکن است با بروز مشکلات شناختی درازمدت همراه باشد.
نتایج یک نظرسنجی عمومی در سال 2014 نشان داد که بیش از 20 درصد از افراد شرکت‌کننده در نظرسنجی در سال قبل اکستازی مصرف کرده بودند.
نظرسنجی دیگری که در همان سال منتشر شد نشان داد که 1 درصد از افراد 19 تا 28 ساله در آمریکا این ماده را در ماه گذشته مصرف کرده بودند.
حقایقی سریع درباره اکستازی
ویژگی‌های اصلی MDMA عبارت‌اند از:
- این ماده به‌عنوان ماده‌ای بی‌خطر در مهمانی‌ها محسوب می‌شود، اما در واقع اثرات آن می‌تواند مرگبار باشد.
- قرص‌هایی که به‌عنوان اکستازی خالص فروخته می‌شوند معمولاً حاوی مواد افزودنی به شدت سمی هستند.
- اکستازی می‌تواند در توانایی بدن برای تنظیم دما اختلال ایجاد کند و ضربان قلب را به شکل خطرناکی افزایش دهد.
- اثرات منفی این ماده ممکن است تا یک هفته یا بیشتر باقی بمانند.
اکستازی چیست؟
اکستازی یا MDMA (3,4-methylenedioxy-methamphetamine) نوعی داروی مصنوعی (ساخته‌شده در آزمایشگاه) است که در دهۀ 1970 میلادی به‌طور قانونی برای روان‌درمانی مورد استفاده قرار می‌گرفت (اگرچه در آن زمان پشتوانۀ علمی‌ای خاصی برای اثرگذاری آن وجود نداشت).
به این ماده «مولی» نیز گفته می‌شود که مخفف« ملکولی» است و معمولاً به نوع پودر این ماده اشاره دارد که ممکن است به شکل کپسول به فروش برسد.
در دهۀ 1980 میلادی مصرف تفریحی اکستازی به طور غیرقانونی رواج پیدا کرد.
در سال 1985 میلادی، اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا (DEA)، اکستازی را به‌عنوان ماده Schedule I یا ماده‌ای که مصرف آن با فشارخون، کاهش اشتها و افزایش انرژی همراه است، طبقه‌بندی کرد.
عملکرد MDMA به این گونه است که تولید سروتونین، دوپامین و نوراپینفرین در بدن را افزایش می‌دهد.
این ترکیبات در واقع انتقال‌دهنده‌های عصبی مغزی هستند و خلق‌وخو، خواب و اشتها را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
سروتونین همچنین ترشح سایر هورمون‌هایی که می‌توانند باعث بروز حس جذب شدن و صمیمیت شوند را تحریک می‌کند. در نتیجه، مصرف‌کنندگان اکستازی ممکن است نسبت به حالت عادی محبت بیشتری از خود نشان دهند و با افراد غریبه به سرعت صمیمی شوند.
اثرات این ماده 3 تا 6 ساعت باقی می‌ماند، اما افرادی که مقادیر متعادلی از اکستازی را مصرف می‌کنند ممکن است عوارض جانبی شبیه به علائم ترک ماده را تا یک هفته تجربه کنند. این عوارض عبارت‌اند از:
- بی‌خوابی
- گیجی، ناراحتی، اضطراب و افسردگی
- تکانشگری و پرخاشگری
- کاهش علاقه به رابطه جنسی
- مشکلات مرتبط با حافظه و تمرکز
- کاهش اشتها
این اثرات ممکن است ناشی از مصرف MDMA به تنهایی یا مصرف آن به همراه سایر مواد باشد.
سایر موادی که می‌توانند با MDMA ترکیب شوند
تمام اثرات این ماده قابل پیش‌بینی نیستند، چراکه «اکستازی خالص» هم می‌تواند حاوی سایر داروها یا مواد شیمیایی باشد. ازآنجایی‌که این ماده غیرقانونی است، هیچگونه نظارتِ دولتی بر تولید آن وجود ندارد.
درنتیجه، افرادی که MDMA مصرف می‌کنند ممکن است بدون اینکه بدانند در حال مصرف مواد زیر هم باشند:
- افدرین
- کتامین
- کافئین
- کوکائین
- متامفتامین
- کاتینون‌های مصنوعی نظیر مفدرون
ترکیب این مواد مضر با اکستازی می‌تواند برای مصرف‌کننده بسیار خطرناک باشد. در اغلب موارد افرادی که اکستازی را از فروشندگان مواد مخدر تهیه می‌کنند، اطلاع ندارند که چه ترکیباتی در مواد خریداری شده وجود دارد.
مصرف سایر مواد مخدر نظیر ماریجوانا یا کوکائین به همراه MDMA خطر تجربۀ واکنش‌های منفی را به شدت افزایش می‌دهد.
برخی از گزارش‌ها نشان می‌دهند که در مواردی مصرف MDMA با مرگ مصرف‌کننده همراه بوده است.
عوارض جانبی و خطرات
در اغلب موارد مردم اکستازی مصرف می‌کنند چراکه این ماده حس هوشیاری، شادی و قدرت‌های جسمانی و روانی را افزایش می‌دهد.
بااین‌وجود، مصرف این ماده با برخی اثرات منفی شایع و برخی خطرات شدید و آسیب‌های درازمدت همراه است.
عوارض جانبی شایع اکستازی عبارت‌اند از:
- گرفتگی فک یا فشردن دندان‌ها
- بی‌قراری، بی‌خوابی، زودرنجی و اضطراب
- تعریق، تشنگی و حالت تهوع
- تکانشگری
- افزایش ضربان قلب
در برخی شرایط خاص ممکن است مصرف اکستازی با مشکلات جدی‌تر و حتی مرگبار همراه باشد.
MDMA ضربان قلب، فشارخون و دمای بدن را افزایش می‌دهد.
این اثرات محرک به همراه فعالیت جسمانی طولانی‌مدت، محیط گرم و سایر مواد می‌توانند به مشکلات جسمانی جدی و غیرقابل پیش‌بینی منجر شوند.
مرگ‌ومیر ناشی از مصرف MDMA عمدتاً با گرمازدگی (هیپرترمی) یا افزایش ناگهانی دمای بدن، فروپاشی قلبی-عروقی یا کمبود شدید آب بدن در ارتباط است.
نشانه‌هایی که احتمال مرگ در اثر مصرف اکستازی را هشدار می‌دهند عبارت‌اند از:
- عطش شدید و تعریق بیش‌ازحد
- گرفتگی عضلات
- لرز
- فقدان ادرار یا حجم بسیار کم ادرار
- تاری دید
- غش کردن
- تشنج
این نشانه‌ها می‌توانند به نارسایی کبد، کلیه یا قلب و حتی مرگ منجر شوند.
فراموش نکنید که این نشانه‌ها حاکی از وضعیتی اورژانسی هستند و در صورت تجربۀ آن‌ها بعد از مصرف اکستازی باید سریعاً با اورژانس (115) تماس بگیرید.
اثرات درازمدت
مصرف MDMA باعث افزایش ناگهانی سروتونین می‌شود اما بعد از مدتی بدن با کاهش این انتقال‌دهنده عصبی مواجه می‌گردد.
جبران سروتونین از دست رفته توسط مغز ممکن است چند روز یا چند هفته طول بکشد.
برخی از مصرف‌کنندگان علیرغم تجربۀ عواقب منفی، همچنان به مصرف اکستازی ادامه می‌دهند. این وابستگی نشان می‌دهد که MDMA احتمالاً اعتیادآور است، اگرچه پژوهشگران اعتیادآور بودن این ماده را هنوز تایید نکرده‌اند.
مطالعات حیوانی نشان می‌دهند مقادیر متوسط تا زیاد این ماده می‌توانند به سلول‌های عصبی مغز آسیب وارد کنند.
ازآنجایی‌که اکستازی تجربۀ مصرف‌کننده از واقعیت را تغییر می‌دهد، احتمال تصمیم‌گیری‌های نامناسب یا حتی خطرناک و بدون در نظر گرفتن عواقب در فرد مصرف‌کننده افزایش می‌یابد.
ناخالصی‌هایی که معمولاً در انواع مختلف MDMA یافت می‌شوند، به همراه فعالیت جسمانی بالایی که معمولاً بعد از مصرف این ماده همراه است، باعث می‌شود تا مصرف اکستازی به شدت خطرناک باشد.