آنژیوگرافی قلب چیست و چه خطراتی دارد؟
آنژیوگرافی قلب یا آنژیو قلب نوعی آزمایش است که از طریق آن می‌توان به وجود انسداد در رگ‌های قلبی پی برد. پزشک این آزمایش را زمانی تجویز می‌کند که تشخیص دهد بیمار به آنژین ناپایدار، درد قفسه سینه ناهمگون، تنگی دریچه آئورت یا نارسایی قلبیِ نامشخص دچار بوده و در خطر حمله قلبی است.
در فرآیند آنژیوگرافی قلب مادۀ کنتراست از طریق کاتتر (لوله‌ای پلاستیکی و باریک) به درون عروق بیمار تزریق می‌شود و پزشک جریان خون به سمت قلب را بر روی صفحۀ ایکس-ری مشاهده می‌کند. به این آزمایش آنژیوگرام قلبی نیز می‌گویند.
آماده‌سازی برای آنژیوگرافی قلب
پزشکان معمولاً قبل از انجام آنژیو قلب از اسکن سی تی (CT) یا ام‌آر‌آی (MRI) استفاده می‌کنند. حتماً برای انجام این آزمایش یک نفر همراه خود داشته باشید تا بتواند شما را به خانه برساند. همچنین باید بعد از انجام آزمایش یک نفر هنگام شب در کنارتان باشد، چراکه ممکن است بیمار به مدت 24 ساعت بعد از آنژیو احساس گیجی یا سبکی سر داشته باشد.
در بسیاری از موارد از بیمار خواسته می‌شود که برای انجام آزمایش در ساعات صبح به بیمارستان مراجعه کند و سپس همان روز از بیمارستان مرخص می‌شود.
بعد از حضور در بیمارستان از شما خواسته می‌شود که روپوش مخصوص بیمارستان را به تن کرده و فرم رضایتنامه را امضا کنید. سپس پرستاران فشارخون شما را بررسی کرده و فرآیند رگ‌یابی را آغاز می‌کنند. اگر به دیابت مبتلا هستید، باید قند خونتان نیز بررسی شود. همچنین ممکن است از بیمار آزمایش خون و نوار قلب گرفته شود.
در صورت حساسیت به غذای دریایی، سابقۀ واکنش بد به ماده کنتراست، مصرف سیلدنافیل (ویاگرا) یا باردار بودن، موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
آنژیو قلب چگونه انجام می‌شود؟
قبل از انجام آزمایش برای آرام شدن بیمار به او آرام‌بخش داده می‌شود. این آزمایش نیازی به بیهوشی ندارد و بیمار در طول فرآیند آنژیو بیدار خواهد بود.
پزشک ناحیه‌ای از بدن در قسمت کشاله ران یا بازو را با استفاده از دارو بی‌حس می‌کند. هنگام ورود غلاف به درون رگ ممکن است فشار خفیفی را حس کنید. سپس لوله‌ای باریک به نام کاتتر به آرامی توسط پزشک به داخل رگ قلبی وارد می‌شود. در تمام مدتی که این آزمایش انجام می‌شود، پزشک از طریق صفحه نمایش وضعیت شما را زیر نظر دارد.
احتمال اینکه بتوانید حرکت کردن لوله در رگ‌هایتان را حس کنید بسیار کم است.
بعد از تزریق ماده کنتراست، ممکن است سوزش خفیف یا حس گرگرفتگی را تجربه کنید.
بعد از انجام آزمایش، برای جلوگیری از خونریزی بر روی ناحیۀ مورد نظر فشار وارد می‌شود. اگر کاتتر بر روی کشاله ران قرار داده شده باشد، ممکن است از شما بخواهند که چندین ساعت صاف بر روی کمرتان بخوابید تا از خونریزی جلوگیری شود. در چنین شرایطی ممکن است کمی ناراحتی کمر را تجربه کنید.
بعد از انجام آزمایش آب زیادی مصرف کنید تا کلیه‌ها بتوانند ماده کنتراست را به خوبی از بدن دفع کنند.
نتیجه آنژیوگرافی قلب
نتایج این آزمایش نشان می‌دهند که آیا جریان خون به قلب بیمار مناسب است یا در این مسیر انسدادی وجود دارد. اگر نتیجۀ آزمایش عادی نباشد، ممکن است یک یا تعداد بیشتری از رگ‌های قلبی بیمار گرفتگی داشته باشند. اگر رگ بیمار دچار انسداد باشد، ممکن است در حین آنژیوگرافی پزشک تصمیم به انجام آنژیوپلاستی (رگ‌بازسازی) بگیرد که احتمالاً این کار را از طریق وارد کردن یک استنت (فنر) به داخل رگ قلبی انجام خواهد داد که به‌طور آنی باعث بهبود جریان خون می‌شود.
آنژیوپلاستی چیست؟
آنژیوپلاستی یا استنت‌گذاری یکی از روش‌های رایج برای باز کردن عروق مسدود‌شدۀ قلب است. در این فرآیند با استفاده از یک بالون کوچک سرخرگ گشاد می‌شود و سپس پزشک استنت (لوله‌ای بسیار کوچک و مشبک) را وارد سرخرگ می‌کند. هدف از استنت‌گذاری این است که از بسته شدن سرخرگ جلوگیری شود. این دو عمل – بالون زدن و استنت‌گذاری – معمولاً همزمان و توسط متخصص قلب انجام می‌شوند.
خطرات آنژیوگرافی قلب
این آزمایش اگر توسط گروه پزشکی باتجربه‌ای انجام شود، بسیار امن می‌باشد، اما بااین‌حال خطراتی هم دارد؛ ازجمله:
- خونریزی یا کبودی
- لخته شدن خون
- صدمه دیدن رگ یا سرخرگ
- احتمال کم سکته مغزی
- احتمال بسیار کم حمله قلبی یا نیاز به انجام جراحی بای‌پس
- افت فشارخون
ریکاوری
بعد از انجام آنژیوگرافی قلب و رسیدن به خانه آب زیادی مصرف کنید و از استعمال سیگار یا نوشیدن الکل خودداری کنید.
ازآنجایی‌که برای انجام آنژیو به شما داروی بی‌حسی داده شده است، باید اکیداً از انجام فعالیت‌هایی نظیر رانندگی، کار کردن با ماشین‌آلات یا تصیم‌گیری‌های مهم اجتناب کنید.
بعد از 24 ساعت بانداژ را باز کنید. اگر تراوش خفیف داشتید، یک بانداژ جدید را به مدت 12 ساعت بر روی زخم بگذارید.
به مدت 2 روز باید از رابطۀ جنسی یا انجام تمرینات ورزشی سنگین خودداری کنید.
به مدت 3 روز نباید به حمام، جکوزی یا استخر بروید. دوش گرفتن مشکلی ندارد.
از مالیدن لوسیون یا کرم به زخم یا نواحی نزدیک به آن به مدت 3 روز خودداری کنید.
یک هفته بعد از انجام آزمایش باید به پزشک قلب مراجعه کنید.