اختلال اضطراب فراگیر چیست و چه علائمی دارد؟
افرادی که به اختلال اضطراب فراگیر (GAD) دچار هستند، به‌طور غیرقابل کنترل دربارۀ رویدادها و موقعیت‌های رایج نگرانی دارند. اختلال اضطراب فراگیر با احساسات عادیِ ناشی از اضطراب متفاوت است. هر چند وقت یکبار تجربۀ اضطراب دربارۀ اتفاقات زندگی – مثلا نگرانی دربارۀ مشکلات مالی – امری رایج است. اما فردی که اختلال اضطراب فراگیر دارد، ممکن است به‌طور غیرقابل کنترل، چندین مرتبه در روز و به مدت چند ماه دربارۀ وضعیت مالی خود دچار اضطراب شود. این اضطراب حتی می‌تواند زمانی رخ دهد که هیچ دلیلی برای نگرانی وجود نداشته باشد. چنین فردی معمولا از این وضعیت آگاه است که دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.
گاهی اوقات این افراد نگران هستند، اما نمی‌توانند علت نگرانی خود را توضیح دهند. آنها احساس می‌کنند که اتفاق بدی ممکن است رخ بدهد و نمی‌توانند خودشان را آرام کنند.
این نگرانیِ بیش از حد و غیرواقعی می‌تواند وحشتناک بوده و در روابط و فعالیت‌های روزانه تداخل ایجاد کند.
علائم اختلال اضطراب فراگیر
علائم GAD عبارتند از:
- دشواری در تمرکز کردن
- دشواری در خوابیدن
- زودرنجی
- خستگی و بی‌توانی
- تنش عضلانی
- شکم‌درد یا اسهال مکرر
- تعریق کف دستان
- لرزش بدن
- ضربان قلب سریع
- علائم عصبی نظیر بی‌حسی یا مور مور شدن در نواحی مختلف بدن
تفاوت GAD با سایر مشکلات روانی
اضطراب از علائم شایع بیماری‌های روانی نظیر افسردگی و فوبیاهای مختلف است. اما اختلال اضطراب فراگیر با این بیماری‌ها تفاوت‌های گوناگونی دارد.
افراد افسرده ممکن است هرازگاهی مضطرب شوند و کسانی که فوبیا دارند نیز دربارۀ یک چیز خاص نگران هستند. اما افرادی که به اختلال اضطراب فراگیر دچارند، دربارۀ موضوعات مختلف و در درازمدت (شش ماه یا بیشتر) دچار نگرانی میشوند. همچنین این افراد شاید نتوانند منبع نگرانی خود را شناسایی کنند.
دلایل و عوامل خطر
دلایل و عوامل خطر اختلال اضطراب فراگیر ممکن است موارد زیر را شامل شوند:
- سابقۀ اضطراب در خانواده
- قرار گرفتن در معرض موقعیت‌های استرس‌زای درازمدت یا جدید، نظیر بیماری‌های شخصی یا خانوادگی
- مصرف بیش از حد کافئین یا تنباکو، که می‌تواند اضطراب موجود را بدتر کند
- تجربۀ بدرفتاری و سوءاستفاده در کودکی
به گزارش کلینیک مایو، زنان نسبت به مردان، دو برابر بیشتر در خطر تجربۀ اختلال اضطراب فراگیر هستند.
تشخیص اختلال اضطراب فراگیر
GAD از طریق آزمایشات سلامت روان تشخیص داده می‌شود. متخصص از شما دربارۀ علائم‌تان و مدت زمان تجربۀ آنها سوالاتی را می‌پرسد. او می‌تواند شما را به یک متخصص سلامت روان نظیر یک روانشناس یا روانپزشک ارجاع دهد.
پزشک ممکن است آزمایشات پزشکی را برای بررسی یک بیماری پنهان یا سوءمصرف مواد تجویز کند. اضطراب با موارد زیر در ارتباط است:
- بیماری ریفلاکس اسید معده (GERD)
- اختلالات تیروئید
- بیماری قلبی
- یائسگی
اگر پزشک فکر کند که اضطراب شما ناشی از یک بیماری یا سوءمصرف مواد است، امکان دارد انجام آزمایشات بیشتری را تجویز کند که عبارتند از:
- آزمایشات خون برای بررسی سطوح هورمون که ممکن است نشانگر وجود اختلال تیروئید باشند
- آزمایشات ادرار که برای بررسی سوءمصرف مواد استفاده میشوند
- آزمایشات ریفلاکس معده نظیر پرتوی ایکسِ دستگاه گوارش یا اندوسکوپی برای بررسی مری و بیماری ریفلاکس اسید معده (GERD)
- پرتوی ایکس و آزمایشات استرس برای بررسی بیماری‌های قلبی
درمان اختلال اضطراب فراگیر
درمان رفتاری شناختی
این روش ملاقات منظم و صحبت کردن با یک متخصص سلامت روان را شامل می‌شود. هدف از این رویکرد ایجاد تغییر در نحوۀ تفکر و رفتار است. این روش در ایجاد تغییرات دائمی در افراد مضطرب موفق بوده است. درمان رفتاری شناختی به‌عنوان روش درمانی ابتدایی برای اختلالات اضطراب در زنان باردار در نظر گرفته می‌شود. سایر افراد نیز فواید این روش را در تسکین درازمدتِ اضطراب تجربه کرده‌اند.
در جلسات تراپی، شما یاد می‌گیرید که چگونه افکار مضطرب خود را شناسایی کرده و آنها را کنترل کنید. روان‌درمانگر همچنین به شما یاد می‌دهد که چگونه در حین بروز افکار منفی و ناراحت‌کننده، خودتان را آرام کنید.
پزشکان معمولا در کنار تراپی، داروهایی را برای درمان اختلال اضطراب فراگیر تجویز می‌کنند.
دارو
اگر پزشک مصرف دارو را به شما توصیه کرده است، به احتمال زیاد یک برنامۀ درمانی کوتاه‌مدت و یک برنامۀ درازمدت را برای شما طراحی خواهد کرد.
داروهای کوتاه‌مدت برخی از علائم جسمی اضطراب نظیر تنش عضلانی و گرفتگی معده را تسکین می‌دهند. این داروها با نام داروهای ضداضطراب شناخته میشوند. برخی از رایج‌ترین داروهای ضداضطراب عبارتند از:
- آلپرازولام
- کلونازپام
- لورازپام
داروهای ضداضطراب برای مصرف در درازمدت ساخته نشده‌اند، زیر خطر سوءمصرف و وابستگی به آنها بالا است.
داروهای ضدافسردگی برای مصرف درازمدت مناسب هستند. برخی از داروهای ضدافسردگی رایج عبارتند از:
- بوسپیرون
- سیتالوپرام
- اس‌سیتالوپرام
- فلوکستین
- فلووکسامین
- پاروکستین
- سرترالین
- ونلافاکسین
- دزونلافاکسین
- دولوکستین
ممکن است چندین هفته طول بکشد تا اثرگذاری این داروها آشکار شود. مصرف این داروها همچنین با برخی عوارض جانبی نظیر خشکی دهان، حالت تهوع و اسهال همراه است. این علائم برای برخی از افراد به حدی آزاردهنده هستند که باعث میشوند تا مصرف داروها را قطع کنند.
همچنین احتمال بسیار کمی وجود دارد که افکار خودکشی در نوجوانانی که به تازگی مصرف داروهای ضدافسردگی را آغاز کرده‌اند افزایش یابد. اگر داروی ضدافسردگی مصرف می‌کنید، ارتباط نزدیک با پزشک‌تان را حفظ کنید. مطمئن شوید که تغییرات خلقی یا افکار نگران کننده را به او اطلاع می‌دهید.
ممکن است پزشک‌تان مصرف داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب را به‌طور همزمان تجویز کند. اگر این‌چنین است، احتمالا باید داروی ضداضطراب را فقط برای چند هفته مصرف کنید (تا زمانی که داروی ضدافسردگی شروع به کار کند). یا اینکه داروی ضداضطراب را تنها در صورت نیاز مصرف کنید.
تغییرات سبک زندگی
بسیاری از مردم با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و عادت‌هایشان می‌توانند اضطراب را تسکین دهند. این تغییرات عبارتند از:
- ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و خواب کافی
- یوگا و مدیتیشن
- دوری از محرک‌هایی نظیر قهوه و برخی داروهای بدون نیاز به نسخه مانند قرص‌های لاغری و قرص‌های کافئین
- صحبت کردن با یک دوست مورد اعتماد، همسر یا عضو خانواده دربارۀ ترس‌ها و نگرانی‌ها
