درمان سرفه با روش‌های طبیعی و خانگی
سرفه در پاک‌سازی بدن از مواد آزاردهنده و عفونت‌ها نقش دارد، اما سرفه کردن مداوم می‌تواند مشکل‌ساز باشد. بهترین روش درمان سرفه به علت آن بستگی دارد. سرفه می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد، ازجمله مواد حساسیت‌زا، عفونت‌ها و ریفلاکس اسید معده.
برخی از روش‌های درمان طبیعی ممکن است به تسکین سرفه کمک کنند. بااین‌حال، باید به یاد داشته باشید که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) نظارتی بر گیاهان دارویی و مکمل‌ها ندارد؛ بنابراین افرادی که از این مواد استفاده می‌کنند ممکن است در خطر محصولات بی‌کیفیت و ناخالصی‌ها باشند.
افرادی که می‌خواهند با روش‌های طبیعی به درمان سرفه بپردازند، می‌بایست دربارۀ برندها و منابع گوناگون تحقیق کنند. همچنین باید آگاه باشند که برخی گیاهان دارویی و مکمل‌ها می‌توانند با داروها تداخل ایجاد کنند که این خود می‌تواند باعث بروز اثرات جانبی گردد.
اگر سرفه شدید بوده یا بیش از چند هفته به طول انجامیده است، می‌بایست به پزشک مراجعه کنید.
درمان سرفه با روش‌های طبیعی
مردم طیفی از روش‌های طبیعی را برای درمان سرفه به کار می‌گیرند. در ادامه 12 مورد از این روش‌ها را با جزئیات بررسی می‌کنیم.
چای عسل
بر اساس نتایج برخی از پژوهش‌ها، عسل ممکن است به تسکین سرفه کمک کند.
مطالعه‌ای که دربارۀ سرفه کردن کودکان هنگام شب انجام گرفته بود، به مقایسۀ عسل تیره با داروی سرکوب‌کنندۀ سرفه، دکسترومتورفان پرداخت. همچنین در این مطالعه گروهی بدون درمان زیر نظر بودند.
محققین گزارش دادند که عسل قابل‌توجه‌ترین اثر را برای تسکین سرفه داشته و دکسترومتورفان در جایگاه بعدی قرار گرفته است.
اگرچه فواید عسل نسبت به دکسترومتورفان کم بودند، اما والدین از بین سه روش درمانی عسل را بهترین می‌دانستند.
برای درمان سرفه با عسل کافی است 2 قاشق چای‌خوری عسل را با آب گرم یا چای گیاهی مخلوط کنید. این نوشیدنی را یک یا دو بار در روز میل کنید. به کودکان زیر یک سال عسل ندهید.
زنجبیل
زنجبیل ممکن است به تسکین سرفۀ خشک یا سرفۀ آسمی کمک کند؛ چراکه خواص ضدالتهابی دارد. این ریشۀ گیاهی همچنین ممکن است در تسکین حالت تهوع و درد مؤثر باشد.
مطالعه‌ای نشان می‌دهد که برخی از ترکیبات ضدالتهابی موجود در زنجبیل می‌توانند غشاهای موجود در مجاری هوا را آرام کرده و سرفه را کاهش دهند. محققین عمدتاً به بررسی اثرات زنجبیل در سلول‌های انسانی و حیوانی پرداخته‌اند؛ درنتیجه به پژوهش‌های بیشتری در این زمینه نیاز است.
برای تهیۀ چای زنجبیل 20 تا 40 گرم زنجبیل تازۀ خردشده را به یک فنجان آب داغ اضافه کنید. قبل از نوشیدن اجازه دهید چای کمی دم بکشد. برای بهبود طعم و تسکین بیشتر سرفه می‌توانید مقداری عسل یا آب‌لیمو اضافه کنید.
مراقب باشید که برخی مواقع مصرف چای زنجبیل می‌تواند باعث ناراحتی معده یا سوزش معده شود.
مایعات
تأمین آب بدن برای درمان سرفه یا سرماخوردگی حیاتی است. پژوهشی نشان می‌دهد که نوشیدن مایعات با دمای اتاق می‌تواند سرفه کردن، آبریزش بینی و عطسه کردن را تسکین دهد.
بااین‌حال، گرم کردن مایعات برای افرادی که با علائم بیشتر سرماخوردگی یا آنفلوانزا مواجه هستند می‌تواند مفید باشد. همین پژوهش گزارش می‌دهد که نوشیدنی‌های داغ برای تسکین علائم بیشتر مؤثرند، ازجمله گلودرد، لرز و خستگی.
نوشیدنی‌های داغ که ممکن است برای تسکین سرفه مفید باشند:
- گوشتابه‌های شفاف
- چای‌های گیاهی
- چای سیاه بدون کافئین
- آب گرم
- آبمیوه‌های گرم
بخور
بخار آب ممکن است برای تسکین سرفۀ مرطوب، که باعث تولید مخاط می‌شود، مفید باشد. یک حمام آب گرم به همراه بخار می‌تواند به درمان سرفه کمک کند. برای چند دقیقه داخل بخار بمانید تا علائمتان بهبود یابند. سپس یک لیوان آب بنوشید تا بدنتان خنک شده و از کمبود آب بدن جلوگیری شود.
همچنین می‌توانید از یک کاسه آب داغ برای بخور استفاده کنید. برای این کار یک کاسۀ بزرگ را با آب داغ پُر کنید. سپس گیاهان دارویی یا روغن‌های اسانس نظیر اکالیپتوس یا رزماری را بیفزایید. این ترکیبات ممکن است به تسکین گرفتگی بینی و سینه کمک کنند. به سمت کاسه خم شوید و حوله‌ای را بر روی سرتان بیندازید. این کار باعث می‌شود تا بخار آب در زیر حوله حبس گردد. بخار را به مدت 5 دقیقه استنشاق کنید. اگر بخار برای پوستتان زیادی داغ است، حوله را برداشته و صبر کنید تا پوست کمی خنک شود.
افرادی که به سرفۀ مرطوب دچار بوده یا گرفتگی سینه دارند، شاید بهتر باشد به توصیه‌های مؤسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا (NHLBI) توجه کرده و در خانه از دستگاه رطوبت‌سازِ خنک یا افشانگر بخار استفاده کنند.
ریشۀ گل ختمی
ریشۀ گل ختمی نوعی گیاه دارویی است که سابقۀ طویلی در درمان سرفه و گلودرد دارد. این گیاه دارویی ناراحتی ناشی از سرفه کردن را کاهش می‌دهد، چراکه محتوای لعاب بالایی را دارا است. لعاب نوعی مادۀ غلیظ و چسب‌مانند است که گلو را پوشش می‌دهد.
نتایج مطالعه‌ای کوچک نشان می‌دهد که شربت سرفۀ گیاهیِ حاوی ریشۀ گل ختمی به همراه آویشن و پاپیتال به‌طور مؤثر به تسکین سرفه‌های ناشی از سرماخوردگی معمولی و عفونت‌های دستگاه تنفسی کمک کرده است. بعد از مصرف این شربت به مدت 12 روز، 90 درصد شرکت‌کنندگان اثرگذاری آن را خوب یا خیلی خوب توصیف کردند.
ریشۀ گل ختمی همچنین به شکل خشک شده یا چای کیسه‌ای در دسترس است. به این محصولات مقداری آب داغ افزوده و سپس سریعاً میل کنید؛ یا بگذارید خنک شود و بعد بنوشید. هرچه ریشۀ گل ختمی مدت زمان بیشتری در آب دم بکشد، لعاب بیشتری می‌اندازد.
ناراحتی معده از عوارض جانبی این گیاه دارویی است، اما شاید بتوان با نوشیدن مایعات بیشتر آن را خنثی کرد.
غرغره کردن آب‌نمک
این روش ساده یکی از مؤثرترین راه‌های درمان سرفه مرطوب و گلودرد است. آب‌نمک مخاطِ موجود در پشتِ گلو را کاهش می‌دهد که می‌تواند به تسکین سرفه کمک کند.
یک قاشق چای‌خوری نمک را درون یک فنجان آب گرم هم بزنید تا کاملاً حل بشود. قبل از غرغره کردن بگذارید محلول کمی خنک شود. بگذارید آب‌نمک برای لحظاتی در پشت گلویتان باقی بماند و سپس آن را تف کنید. برای درمان سرفه روزی چند مرتبه آب‌نمک را غرغره کنید.
از دادن آب‌نمک به کودکان خودداری کنید، چراکه ایشان شاید غرغره کردن را به‌درستی بلد نباشند؛ بلعیدن آب‌نمک می‌تواند خطرناک باشد.
بروملین
بروملین (bromelain) نوعی آنزیم است که در آناناس وجود دارد. بیشترین میزان از این آنزیم در مرکز میوۀ آناناس قرار گرفته است.
بروملین خواص ضدالتهابی دارد و همچنین ممکن است خلط‌آور باشد؛ یعنی می‌تواند مخاط را تجزیه کرده و از بدن خارج کند.
برخی از مردم برای کاهش مخاطِ گلو و درمان سرفه روزانه آب آناناس میل می‌کنند. بااین‌وجود، بروملین موجود در آب آناناس ممکن است به‌اندازه‌ای نباشد که علائمتان را کاهش دهد.
مکمل‌های بروملین در دسترس هستند و ممکن است برای تسکین سرفه مفید باشند. بااین‌حال، بهترین کار این است که قبل از مصرف هرگونه مکملی با پزشکتان مشورت کنید.
بروملین می‌تواند حساسیت‌زا باشد و همچنین شاید باعث بروز عوارض جانبی و تداخل با داروها شود. افرادی که داروهای رقیق‌کنندۀ خون یا آنتی‌بیوتیک‌های خاص مصرف دارند باید از مصرف بروملین خودداری کنند.
آویشن
آویشن مصارف آشپزی و دارویی دارد و روش درمانی رایجی برای سرفه، گلودرد، برونشیت و مشکلات گوارشی است.
مطالعه‌ای نشان می‌دهد که مصرف شربت سرفۀ حاوی برگ‌های آویشن و پاپیتال در افرادی که برونشیت حاد داشته‌اند، مؤثرتر و سریع‌تر از دارونما به تسکین سرفه کردن کمک کرده است. چنین اثری می‌تواند ناشی از آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این گیاهان باشد.
برای درمان سرفه با آویشن می‌توانید شربت سرفه‌ای تهیه کنید که حاوی این گیاه دارویی است. همچنین می‌توانید با افزودن 2 قاشق چای‌خوری آویشن خشک‌شده به یک فنجان آب داغ چای آویشن تهیه کنید. قبل از نوشیدن چای بگذارید 10 دقیقه دم بکشد و آن را از صافی بگذرانید.
تغییرات رژیمی برای ریفلاکس اسید معده
ریفلاکس اسید یکی از دلایل شایع سرفه کردن است. پرهیز از مصرف غذاهایی که ریفلاکس اسید را تحریک می‌کنند یکی از بهترین روش‌ها برای مدیریت این مشکل و سرفۀ ناشی از آن است.
عوامل تحریک ریفلاکس اسید در هر فرد می‌تواند متفاوت باشد. افرادی که از علت ریفلاکس اسید خود مطمئن نیستند، می‌توانند شایع‌ترین محرک‌ها را از رژیم غذایی خود حذف کنند و علائمشان را زیر نظر داشته باشند.
رایج‌ترین غذاها و نوشیدنی‌هایی که ریفلاکس اسید معده را تحریک می‌کنند:
- الکل
- کافئین
- شکلات
- غذاهای حاوی مرکبات
- غذاهای سرخ‌شده و پرچرب
- سیر و پیاز
- نعناع
- ادویه‌جات و غذاهای تند
- گوجه‌فرنگی و محصولاتی که بر پایۀ گوجه‌فرنگی‌اند
نارون قرمز
سرخ‌پوستان آمریکایی در گذشته از پوستۀ درخت نارون قرمز برای درمان سرفه و مشکلات گوارشی استفاده می‌کردند. نارون قرمز به ریشۀ گل ختمی شباهت دارد، چراکه حاوی مقادیر بالایی از لعاب است که به تسکین گلودرد و سرفه کمک می‌کند.
برای تهیۀ چای نارون قرمز 1 قاشق چای‌خوری نارون قرمز خشک‌شده را به یک فنجان آب داغ بیفزایید. قبل از نوشیدن بگذارید 10 دقیقه دم بکشد. ذکر این نکته مهم است که نارون قرمز می‌تواند در میزان جذب برخی داروها در بدن تداخل ایجاد کند.
استیل‌سیستئین
استیل‌سیستئین (acetylcysteine) نوعی مکمل است که از آمینواسید ال-سیستئین (L-cysteine) تهیه می‌شود. مصرف روزانۀ این مکمل ممکن است از طریق کاهش مخاط در مجاری هوا به کاهش دفعات و شدت سرفۀ مرطوب کمک کند.
فراتحلیل انجام شده بر روی 13 مطالعه نشان می‌دهد که استیل‌سیستئین می‌تواند به‌طور چشمگیر و مداوم علائم افرادی که برونشیت مزمن دارند را کاهش دهد. برونشیت مزمن عبارت است از التهاب طولانی‌مدتِ مجاری هوا که باعث افزایش مخاط، سرفه و علائم دیگر می‌شود.
محققین مصرف دوزِ 600 میلی‌گرمی استیل‌سیستئین به‌صورت روزانه را برای افرادی که انسداد مجاری هوا ندارند توصیه می‌کنند. این میزان برای کسانی که انسداد مجاری هوا دارند تا 1200 میلی‌گرم افزایش می‌یابد.
استیل‌سیستئین می‌تواند عوارض جانبی شدیدی داشته باشد، ازجمله کهیر، ورم، تب و دشواری در تنفس. هر کسی که قصد مصرف این مکمل را دارد، می‌بایست ابتدا با پزشک مشورت کند.
پروبیوتیک‌ها
پروبیوتیک‌ها مستقیماً سرفه را تسکین نمی‌دهند، بلکه از طریق متعادل‌سازی باکتری‌های روده ممکن است باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شوند.
سیستم ایمنی قوی می‌تواند به مبارزه با عفونت‌ها یا مواد حساسیت‌زا کمک کند که این موارد ممکن است علت سرفه کردن باشند.
بر اساس نتایج یک پژوهش، لاکتوباسیلوس نوعی باکتری و پروبیوتیک است که تا حدودی برای پیشگیری از سرماخوردگی معمولی مفید می‌باشد.
مکمل‌های حاوی لاکتوباسیلوس و سایر پروبیوتیک‌ها در فروشگاه‌های سلامت و داروخانه‌ها در دسترس هستند.
برخی از غذاها که به‌طور طبیعی سرشار از پروبیوتیک‌اند:
- سوپ میسو
- ماست طبیعی
- کیمچی
- کلم ترش
تعداد و تنوع واحد‌های پروبیوتیک در غذاها می‌تواند بسیار گسترده باشد. شاید بهترین کار این باشد که علاوه بر مصرف غذاهای سرشار از پروبیوتیک، مکمل‌های پروبیوتیک نیز مصرف کنید.
ترفندهایی برای پیشگیری از سرماخوردگی
پیشگیری از سرماخوردگی همیشه ممکن نیست، اما ترفندهای زیر خطر ابتلا را کاهش می‌دهند:
- از تماس با افرادی که مریض هستند خودداری کنید.
- دستانتان را به‌طور منظم بشویید.
- از مواد ضدعفونی‌کننده استفاده کنید.
- آب بدن را تأمین کنید.
- استرستان را کاهش دهید.
- خواب کافی داشته باشد.
- مکمل‌های تقویت‌کنندۀ سیستم ایمنی بدن مصرف کنید.
زمان مراجعه به پزشک
اگر علاوه بر سرفه علائم زیر را دارید به پزشک مراجعه کنید:
- خلط سبز یا زردرنگ و بدبو
- لرز
- کمبود آب بدن
- تب بالای 38 درجه
- تبی که بیش از سه روز طول کشیده است
- ضعف
اگر سرفه ویژگی‌های زیر را دارد سریعاً با اورژانس تماس بگیرید:
- سرفه با خون همراه است
- سرفه باعث دشواری در تنفس می‌شود