نیاسینامید | فواید، مصارف و عوارض جانبی
نیاسینامید یا نیکوتینامید (Niacinamide) یکی از دو شکل ویتامین ب3 است که نوع دیگر آن نیکوتینیک اسید نام دارد. به ویتامین ب3 نیاسین نیز گفته می‌شود.
نیاسینامید و نیکوتینیک اسید هر دو فعالیت ویتامین ب3 را فراهم می‌کنند، اما ساختار شیمیایی و اثرگذاری آنها بر سلامتی متفاوت است.
در این مقاله به بررسی نیاسینامید، فواید، مصارف و عوارض جانبی بالقوه آن خواهیم پرداخت.
نیاسینامید چیست؟
نیاسینامید یکی از اشکالِ ویتامین ب3 (نیاسین) است که یکی از هشت نوع ویتامین ب بوده و بدن برای حفظ سلامتی خود به آن نیاز دارد.
ویتامین ب3 در تبدیل غذای مصرفی به انرژیِ قابل استفاده و کمک به سلول‌های بدن برای انجام واکنش‌های شیمیایی مهم، نقش حیاتی دارد.
از آنجایی که این ویتامین محلول در آب است، بدن شما نمی‌تواند آن را ذخیره کند. به همین دلیل است که باید روزانه نیکوتینیک اسید یا نیاسینامید را از طریق غذا دریافت کنید.
ویتامین ب3 به طور کلی در محصولات حیوانی، از جمله گوشت و ماکیان، به شکل نیاسینامید یافت می‌شود. این ویتامین در غذاهای گیاهی نظیر مغزهای خوراکی، دانه‌ها و سبزیجات به شکل نیکوتینیک اسید وجود دارد.
بسیاری از محصولات غله‌ای پالایش‌شده نظیر سیریال نیز با نیاسینامید غنی‌سازی می‌شوند.
بدن شما می‌تواند از طریق تریپتوفان ویتامین ب3 بسازد. تریپتوفان نوعی آمینو اسید که در اغلب غذاهای پروتئین‌دار یافت می‌شود.
با این حال، تبدیل شدن تریپتوفان به ویتامین ب3 فرآیندی کارآمد نیست، زیرا برای ساختن تنها 1 میلی‌گرم ویتامین ب3، به 60 میلی‌گرم تریپتوفان نیاز است.
در گذشته ویتامین ب3 را با نام ویتامین پ‌پ (vitamin PP) می‌شناختند که مخففی برای pellagra-preventive است و ترجمۀ آن پیشگیری‌کننده از پلاگرا می‌باشد.
علت این نامگذاری این بود که کمبود ویتامین ب3 یا تریپتوفان به بروز بیماری پلاگرا منجر می‌شود که دارای 4 ویژگی است – اسهال، درماتیت، زوال عقل و مرگ (در صورت عدم درمان).
بیماری پلاگرا در کشورهای توسعه‌یافته نظیر آمریکای شمالی و اروپا نادر است، اما در کشورهای در حال توسعه همچنان شایع می‌باشد.
نیکوتینیک اسید و نیاسینامید هر دو می‌توانند پلاگرا را درمان کنند، اما مصرف نیاسینامید ارجحیت دارد، زیرا با عوارض جانبی کمتری نظیر گرگرفتگی پوست همراه می‌باشد.
فواید و مصارف
علاوه بر درمان پلاگرا، نیاسینامید فواید و مصارف دیگری برای سلامتی نیز دارد.
مفید برای برخی بیماری‌های پوستی
نیاسینامید نقش مهمی را در حفظ سلامتی پوست ایفا می‌کند.
به همین دلیل، این ماده یک افزودنی محبوب در صنعت لوازم آرایش و محصولات مراقبت از پوست می‌باشد.
نشان داده شده است که مصرف نیاسینامید به صورت موضعی یا به شکل مکمل و خوراکی، اثرات ضدالتهابی بر روی پوست دارد.
از این ماده برای درمان بیماری‌های پوستی نظیر آکنه و روزاسه استفاده شده است. روزاسه نوعی اختلال در پوست صورت است که باعث قرمزی پوست می‌شود.
این باعث می‌شود تا نیاسینامید جایگزینی محبوب برای آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا موضعی باشد که برای درمان آکنه یا روزاسه مورد استفاده قرار میگیرند.
کمک به پیشگیری از ملانوما
ملانوما نوعی سرطان پوست جدی است که در سلول‌های تولیدکننده ملانین بروز می‌کند. ملانین رنگدانه‌ای است که به پوست بدن رنگ می‌دهد.
قرار گرفتن در معرض پرتوی فرابنفش، از طریق نور خورشید یا تخت‌های برنزکننده، با گذر زمان باعث بروز آسیب در DNA سلول‌ها شده و ارتباط نزدیکی با ملانوما دارد.
از آنجایی که نیاسینامید در سالم نگه داشتن سلول‌ها نقش دارد، نشان داده شده است که مکمل‌های خوراکی آن ترمیم DNA را در کسانی که پوست‌شان از طریق فرابنفش آسیب دیده است، بهبود می‌دهند.
نیاسینامید یک مکمل نویدبخش است که شاید بتواند از پوست در برابر ملانوما محافظت کند، به ویژه در میان جمعیت‌هایی که بیشتر در خطر این سرطان هستند، مانند افرادی که در گذشته سرطان‌های پوست (غیر از ملانوما) داشته‌اند.
مفید برای بیماری مزمن کلیه
بیماری مزمن کلیه عبارت است از زوالِ پیشروندۀ عملکرد کلیه که توانایی بدن برای پاکسازی و تصفیه خون و کنترل فشارخون را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
این بیماری می‌تواند به تجمعِ مضرِ مواد شیمیایی نظیر فسفات در خون منجر گردد.
تحقیقات نشان داده‌اند که نیاسینـامید ممکن است از طریق مسدود کردن جذبِ فسفات، به کاهش سطوح فسفات در افرادی که اختلال عملکرد کلیه دارند کمک کند.
در غیر این صورت، سطوح فسفات با توجه به شدتِ تجمع‌شان در خون، معمولا از طریق رژیم غذایی، مصرف دارو یا دیالیز مدیریت می‌شوند.
کاهش سرعت پیشرفت دیابت نوع 1
دیابت نوع 1 عارضه‌ای است که در آن بدن فرد به سلول‌های بتا تولیدکننده انسولین در لوزالمعده حمله کرده و آنها را نابود می‌کند.
مشاهده شده است که نیاسـینامید از سلول‌های بتا محافظت کرده و آنها را حفظ می‌کند. در نتیجه، این ماده می‌تواند از بروز دیابت نوع 1 پیشگیری کرده یا بروز آن را در افراد مستعد به تاخیر بی‌اندازد.
با این حال، پژوهش‌ها از این ایده حمایت نمی‌کنند که نیاسینامید می‌تواند از بروز دیابت نوع 1 جلوگیری کند. اگرچه ممکن است این ماده از طریقِ حفظِ عملکرد سلول‌های بتا، برای به تاخیر انداختن پیشرفتِ این بیماری موثر باشد.
در حالی که این نتایج نویدبخش هستند، اما قبل از اینکه بتوان نیاسینامید را به‌عنوان مکملی برای دیابت نوع 1 توصیه کرد، به تحقیقات بیشتری نیاز است.
عوارض جانبی
نیاسـینامید عموما در دوزهای مناسب به خوبی توسط بدن تحمل می‌شود، زیرا مقادیر اضافۀ آن از طریق ادرار دفع می‌گردند.
بیشترین حد مصرف ویتامین ب3 در روز 35 میلی‌گرم می‌باشد. این مقدار به احتمال زیاد باعث بروز گرگرفتگی، قرمزی، خارش و مور مور شدن پوست نمی‌شود. مور مور شدن پوست یکی از عوارض جانبی شناخته شدۀ نیکوتینیک اسید بوده، اما با نیاسینامید ارتباطی ندارد.
برخی گزارشات نشان می‌دهند که عوارض جانبی خفیف نظیر ناراحتی معده، حالت تهوع و سردرد با مصرف نیاسینامید در ارتباط هستند.
همچنین نشان داده شده است که نیاسینامید شاید مقاومت به انسولین را افزایش دهد که یکی از عوامل خطر دیابت نوع 2 می‌باشد. البته شواهد در این زمینه متناقض و ناکافی هستند.
بهترین کار این است که قبل از مصرف مکمل نیاسینامید – یا هرگونه مکملی – با پزشک خود مشورت کنید تا خطرات مربوط به مصرف آن در شما ارزیابی شوند.