نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام چیست؟

نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام (Electrocardiogram) یک آزمایش ساده و بدون درد است که فعالیت الکتریکی قلب را اندازه‌گیری می‌کند. به این آزمایش ECG یا EKG نیز می‌گویند. هر تپش قلب با یک سیگنال الکتریکی برانگیخته می‌شود که از بالای قلب شروع شده و به قسمت پایینی آن حرکت می‌کند. مشکلات قلب معمولا فعالیت الکتریکی قلب را تحت تاثیر قرار می‌دهند. اگر علائم یا نشانه‌های یک مشکل قلبی را تجربه می‌کنید، ممکن است پزشک‌تان انجام نوار قلب را توصیه کند. این علائم عبارتند از:

• درد در قفسه سینه
• دشواری در تنفس
• حس خستگی یا ضعف
• تپش، ضربان سریع یا لرزیدن قلب
• حس اینکه قلب‌تان ضربان نامنظمی دارد
• تشخیص صداهای غیرعادی قلب توسط پزشک

نـوار قلب به پزشک کمک می‌کند تا علت این علائم را تشخیص داده و نوع درمان مورد نیاز شما را بررسی کند.

اگر 50 سال سن داشته یا مسن‌تر هستید، یا اگر در خانواده‌تان سابقۀ بیماری قلبی دارید، ممکن است پزشک‌تان از نوار قلب برای بررسی نشانه‌های اولیه بیماری قلبی استفاده کند.

نوار قلب چگونه انجام می‌شود؟

نوار قلب سریع، بدون درد و بی‌خطر است. بعد از اینکه روپوش مخصوص را به تن کنید، تکنسین 12 تا 15 الکترود نرم را به همراه ژل به سینه، بازوها و پاهایتان متصل می‌کند. ممکن است تکنسین موهایِ برخی از قسمتهای بدن‌تان را بتراشد تا مطمئن شود که الکترودها به خوبی به پوست متصل می‌شوند. هر الکترود تقریبا اندازۀ یک سکه است. این الکترودها به سیم‌های الکتریکی وصل هستند که سپس به دستگاه نوار قلـب متصل می‌شوند.

در حین انجام آزمایش، باید بر روی میز دراز بکشید تا دستگاه فعالیت الکتریکی قلب‌تان را ثبت کرده و اطلاعات را بر روی نمودار قرار دهد. تا جایی که می‌توانید ثابت بمانید و هنگام دراز کشیدن تکان نخورید و به طور عادی نفس بکشید. همچنین هنگام انجام نوار قـلب نباید حرف بزنید.

بعد از انجام آزمایش، الکترودها از بدن جدا شده و دور انداخته می‌شوند. تمام این فرآیند حدود 10 دقیقه به طول می‌انجامد.

انواع نوار قلب

نوار قلب تصویری از فعالیت الکتریکی قلب‌تان را در حین انجام آزمایش ثبت می‌کند. با این حال، برخی از مشکلات قلبی گاهی پدیدار شده و گاهی برطرف می‌شوند. در چنین مواردی، ممکن است به نظارت بیشتر یا ویژه‌تری نیاز داشته باشید.

آزمایش استرس

برخی از مشکلات قلبی تنها هنگام انجام ورزش پدیدار می‌شوند. در آزمایش استرس، نوار قلب‌تان حین انجام ورزش بررسی می‌گردد. این آزمایش معمولا بر روی یک تردمیل یا دوچرخۀ ثابت انجام می‌شود.

هولتر (الکتروکاردیوگرام دینامیک)

هولتر فعالیت قلب را در طول 24 تا 48 ساعت ثبت می‌کند. در این دوره فعالیت‌های خود را یادداشت می‌کنید تا پزشک بتواند علت علائم‌تان را تشخیص دهد. الکترودهای متصل‌شده به سینه، اطلاعات را بر روی یک مانیتور قابل حمل و دارای باتری ثبت می‌کنند تا بتوانید آن را درون جیب‌، روی کمربند یا بر روی شانه حمل کنید.

ثبت‌کننده رویداد

علائمی که به ندرت اتفاق می‌افتند، ممکن است نیازمند یک دستگاه ثبت‌کننده رویداد باشند. این دستگاه شبیه به هولتر است، اما فعالیت الکتریکی قلب را تنها زمانی ثبت می‌کند که علائم پدیدار شوند. برخی از این دستگاه‌ها با بروز علائم به طور خودکار فعال می‌شوند. سایر دستگاه‌ها نیازمند فشردن دستیِ دکمه‌ هستند. می‌توانید از طریق خط تلفن اطلاعات این دستگاه را به پزشک ارسال کنید.

خطرات نوار قلب

نتوار قلب با خطرات بسیار کمی همراه است. برخی از مردم در قسمت‌هایی که الکترودها به پوست متصل شده‌اند، راش پوستی را تجربه می‌کنند، اما این مشکل معمولا بدون نیاز به درمان برطرف می‌گردد.

افرادی که آزمایش استرس می‌دهند ممکن است در خطر حمله قلبی باشند، اما این مشکل با ورزش کردن در ارتباط است و ربطی به آزمایش نوار قلب ندارد.

نوار قلب تنها فعالیت الکتریکی قلب را بررسی می‌کند. این آزمایش هیچ جریان برقی را از خود تولید نمی‌کند و کاملا ایمن و بی‌خطر است.

آماده شدن برای نوار قلب

از نوشیدن آب سرد یا انجام ورزش قبل از آزمایش نـوار قلب خودداری کنید. نوشیدن آب سرد می‌تواند تغییراتی را در الگوهای الکتریکی به وجود آورد. ورزش کردن می‌تواند ضربان قلب را افزایش داده و نتایج آزمایش را تحت تاثیر قرار دهد.

تفسیر نتایج نوار قلب

اگر نتایج نوار قلب عادی باشند، پزشک احتمالا در جلسۀ بعدی با شما دربارۀ آنها صحبت خواهد کرد.

اما اگر نوار قلب علائمی از مشکلات قلبی جدی را نشان دهد، پزشک سریعا با شما تماس خواهد گرفت.

نـوار قلب می‌تواند به پزشک کمک کند تا موارد زیر را تشخیص دهد:

• ضربان قلب بیش از حد سریع، آرام یا نامنظم
• در حال تجربۀ حمله قلبی هستید یا در گذشته حمله قلبی را تجربه کرده‌اید
• نقائص قلبی دارید، از جمله بزرگ شدن قلب، کمبود جریان خون یا نقائص هنگام تولد
• مشکلات دریچه‌های قلب
• شریان‌های مسدود یا بیماری سرخرگ کرونری

پزشک از نتایج نوار قلب استفاده می‌کند تا داروها یا درمان‌های مورد نیاز شما برای بهبودی وضعیت قلب‌تان را مشخص کند.